De inspiratie voor dit onderwerp komt vanuit een tof consult vorige week. Ik was bij mensen thuis die een schat van een Markiesje hebben. Een pittig ding dat heel graag met haar baasjes bezig is. Maar waar ze tegenaan liepen, is dat het hondje geen “uit knop” had. Sja, dat was haar ook helemaal niet geleerd!

Het Markiesje ging maar door en door en door…

En als haar baasjes niet reageerden? Dan zette ze het hele huis op stelten om tóch reactie te krijgen.

Het is niet gek dat dit hondje een “uit knop” miste. Die “uit knop” is haar namelijk helemaal niet aangeleerd. Er werd totaal niet duidelijk naar haar gecommuniceerd wanneer het tijd was om te trainen of te spelen (start signaal) én wanneer het einde sessie was (stop signaal).

Deze informatie is ontzettend belangrijk voor je hond.

Als ze niet weten waar ze aan toe zijn, dan kan dit voor heel veel onrust en zelfs frustratie zorgen.

Ik herken dit ook van mijn Faye. In haar eerste jaar bij ons was ik me hier ook niet bewust van. Dus wat gebeurde er? We gingen bijvoorbeeld even lekker ravotten met haar favoriete speeltje (het washandje) en zodra ik wilde stoppen ging ik gewoon op de bank zitten. Zonder eigenlijk iets helder aan Faye terug te koppelen.

Gevolg? Ze bleef met haar washandje aan komen zetten, het op mijn voeten neergooien en ze zette alles op alles om het spel te hervatten.

Logisch ook. Ik vergat om duidelijk te communiceren met/naar haar. En dat is wat iedere hond nodigt heeft. Duidelijkheid én informatie.

Wat ik heb gedaan (en dit doen we nu met bijna alles) is een heel duidelijk signaal introduceren dat we gaan beginnen én een heel duidelijk signaal aanleren dat het klaar is.

Als we nu met dat washandje gaan spelen, dan pak ik ‘m en zeg ik “Ready??”. Hoppaaa.. ze staat gelijk “aan” en is er klaar voor. Stoppen we na een tijdje? Dan zeg ik “Klaar!”, ze krijgt een snackje en ik leg het washandje op haar kussen. Voor haar is het inmiddels kraakhelder dat “Klaar” betekent dat het einde spel is.

Onmisbare informatie voor haar. Ze weet nu waar ze aan toe is. Ze begrijpt het…

Dit is oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Steeds maar weer herhalen.

Het heeft echt wel even geduurd voor dit ritueeltje goed in haar systeem zat. Ze had er immers ook een jaar van onduidelijkheid op zitten en sterker nog; ik heb me in dat jaar ook wel eens laten verleiden om dan toch dat washandje maar weer op te pakken en nog een keer te gooien.

Naast dat ze de duidelijkheid van het ritueel miste, heb ik haar aandacht vragende gedrag ook nog eens af en toe beloond.

Toen we hier dus anders mee aan de slag gingen, is het gedrag zelfs nog even verergerd. Logisch ook. In het verleden heeft ze er een aantal keer succes mee gehad, dus zij had zoiets van “Ja hey… het is in het verleden ook gelukt, dus ik blijf gewoon proberen. Misschien moet ik nog harder mijn best doen!”

Dit heet overigens een extinction burst.

Bij opdringerig aandacht vragend gedrag komt dit fenomeen best vaak voor. Het gedrag is regelmatig beloond, omdat de eigenaar er toch in mee ging. Het kan dus heel hardnekkig in het systeem van de hond zitten. Ga je hier mee aan de slag om het vanaf nu anders te doen en er niet meer in mee te gaan? Dan kan het gedrag dus tijdelijk verergeren. Honden kunnen hele gekke dingen gaan doen.

Zo ging mijn Faye op een gegeven moment serieus midden op tafel staan met haar washandje. Kan je het je voorstellen? Een hond bovenop je salontafel? In your face!

Maar ik hoor ook weleens van mensen dat hun hond bijvoorbeeld aan de planten gaat knagen, over de bank gaat racen, in de broekspijpen van het baasje gaat hangen, het baasje keihard aan gaat blaffen en andere hele bizarre dingen doet om toch reactie te scoren. Dingen die de hond voorheen nog nooit gedaan heeft…

Er komt een hoop frustratie omhoog bij de hond. “Want wáárom lukt het nu toch niet?? Het is altijd gelukt!”

Dit is dan ook vaak het punt dat baasjes het niet meer aan kunnen zien of horen en tóch weer reactie geven. Terwijl deze extinction burst vaak juist het teken is dat het op het punt van uitdoven staat.

Geef je dan toch weer toe? Dan raakt het gedrag meer dan ooit verankerd in het systeem.

Wat heb ik dus gedaan toen Faye de vloer is lava ging spelen en op tafel ging staan met haar washandje?

Opstaan en weglopen.

Ik ben naar de gang gegaan, zonder aandacht aan haar te besteden, en heb de deur achter me dicht getrokken. Even een minuutje wachten en op het gemakje kwam ik weer terug en ging ik verder mijn ding doen. Ik gaf haar nu dus precies het tegenovergestelde van wat zij wilde. Ze leerde al snel dat haar gekke fratsen niets opleverden. Geen aandacht. Ook geen negatieve aandacht als in “Potverrr… van die tafel af nu! Draak…”

Dit heb ik best wel een tijd moeten doen, maar dat is wat nodig is. Het kost tijd om dit uit te laten doven. Tijd, consequent blijven en geduld.

Dit is dus wat we ook met het Markiesje opgepakt hebben.

Was het train of speel tijd? Als startsein krijgt het Markiesje een “gratis” voertje en een “Ben je er klaar voor?”. Voor haar het signaal dat de sessie is begonnen. Op het einde een duidelijke “Klaar!”.

Duidelijkheid. Grenzen. Voorspelbaarheid.

Enne… om terug te komen op Faye haar tafelmanieren; negatieve aandacht is óók aandacht. Zou ik nu boos zijn geworden omdat ze op tafel sprong of er op wat voor manier dan ook op gereageerd hebben? Dan is dat voor Faye ook weer een streepje op haar scorelijst.

En natuurlijk had ik die neiging wel want ja… eehhh… hond op de salontafel?

Voor er misverstanden ontstaan; hoeft niks mis mee te zijn hè. Ik geniet volle bak van de foto’s die ik soms voorbij zie komen met een hond die prinsheerlijk op tafel ligt. Faye ligt serieus ook weleens op mijn werktafel als ik achter de laptop zit.

En ik vind het nog gezellig ook! Een ander mag ervan vinden wat ‘ie wilt. Onze honden, onze huizen, onze regels. 😉

Maar in dit geval was haar motivatie om op die tafel te staan poseren heel anders. En dan is het belangrijk om niet als een kip zonder kop te handelen. Want zou ik wel gereageerd hebben? Reken maar dat dit haar nieuwe lievelingskunstje was geworden.

Is jouw hond heel opdringerig in het vragen van aandacht?

Dan kan een “Nee”, “Foei”, “Hou op”, “Stoppen!” ook belonend zijn voor de hond. Hij scoort er immers reactie mee. Hou die dus in je achterhoofd.

Want dit zie ik in de praktijk ook gebeuren. Baasje en hond komen in een cirkel terecht.

Hond vraagt aandacht -> baasje reageert erop -> hond vraagt aandacht -> baasje reageert erop.

En het zal de hond dus een zorg zijn of het positieve of negatieve aandacht is. Het baasje raakt steeds meer gefrustreerd door het opdringerige en soms bizarre gedrag van de hond, maar onbewust blijft ze het zelf in stand houden door erop te reageren.

Laat het eens bezinken en kijk eens wat je in zou kunnen voeren als nieuw ritueeltje. Kijk eens wat je aan duidelijkheid en informatie aan je hond kunt geven.

Grote kans dat dit uiteindelijk een heel stuk rust gaat geven. Voor jou en ook voor je hond.

Zet hem op!

Heb jij een hond die snel overprikkeld is en is relaxt buiten wandelen voor jullie best “een dingetje”? Check mijn online cursus “Help je overprikkelde hond om te ontspannen!” eens. In 9 modules neem ik je mee in de belevingswereld van een overprikkelde hond. Je krijgt een volle rugzak met moderne kennis en oefeningen waar je zelfstandig, op jullie tempo, mee aan de slag kan gaan. Op naar ontspanning! Check hier de cursusinhoud.

Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.