“Ja, nu moet je hem dus niet gaan aaien of aandacht gaan geven he! Want anders bevestig je hem in zijn angst!” Herkenbare uitspraak? Waarschijnlijk wel, want er zijn nog heel veel mensen die denken dat deze stelling inderdaad klopt. Maar klopt dit wel? Laten we dit samen eens goed onder de loep nemen…
Belangrijk om je te realiseren is dat gedragsproblemen altijd een onderliggende oorzaak hebben. Het probleem zelf is nooit de oorzaak. Het is een gevolg van iets dat binnenin jouw hond gebeurt. Er zit een emotie onder. Dat laagje dieper is waar dan ook aan gewerkt moet worden als je blijvend iets wil veranderen aan het gedrag.
Honden hebben emoties. Net zoals wij mensen.
Angst is zo’n emotie. En als gevolg van die emotie laat de hond bepaald gedrag zien. De emotie angst is een onplezierige en onaangename toestand die opkomt wanneer er gevaar dreigt. Het is afhankelijk van de individuele hond hoe hij met die angst omgaat. De ene hond vlucht weg (of probeert dit in ieder geval), een andere hond bevriest volledig en weer een andere hond kiest voor de aanval en probeert de enge prikkel bijvoorbeeld weg te blaffen.
Stel: je hond is bang voor harde buitengeluiden en hij probeert weg te vluchten (gedrag, gevolg), omdat hij zich angstig voelt (emotie, oorzaak).
Gedrag… dat is iets dat je kunt belonen en versterken. Als jij jouw hond consequent beloont voor het zitten, dan zal hij steeds sneller gaan zitten als jij dat van hem vraagt. Als jij jouw hond beloont voor het bij je komen als je roept, dan zal hij ook dat steeds sneller doen. Als jij je hond iedere keer beloont voor het geven van een pootje, dan zal hij dat pootje steeds vaker geven als jij erom vraagt. Maar dit gaat allemaal om gedrag.
Angst is geen gedrag! Het is een emotie…
Als jij jouw hond lekker bij je laat liggen en hem steunt als hij angstig is, dan wordt hij niet nóg angstiger. Als jij jouw hond koekjes geeft wanneer hij bang is, dan gaat hij van die lekkere snackjes echt niet nog angstiger worden.. Als jij geruststellend tegen hem praat, dan wordt hij ook dan echt niet nog angstiger. Als jouw hond het fijn vindt om gemasseerd te worden, dan gaat hij ook daarvan absoluut niet nog angstiger worden.
Nee… je maakt de situatie alleen een heel stuk draaglijker en prettiger voor hem.
Laat deze dus heel goed bij je binnenkomen en denk er eens over na. Want eigenlijk is het zo logisch als wat. Ik vraag me oprecht nog steeds af wie dit in vredesnaam verzonnen heeft. Vergelijk het met ons mensen. Als ik ergens bang voor ben en ik krijg een stuk appeltaart en een knuffel van vriendlief, dan word ik door die appeltaart en die knuffel echt niet nog banger. Grote kans dat ik me juist een stuk fijner ga voelen.
Dit voorbeeld kan je helpen om je te verplaatsen in je hond. Er wordt in hondenland nogal eens geroepen “Je kan honden niet vergelijken met mensen!”. Ehhh… nee en ja. Tot op zekere hoogte kan dat absoluut wel.
Want de belevingswereld van de hond verschilt echt niet zoveel met die van ons mensen.
En natuurlijk heeft de manier waarop jij op die momenten reageert wel invloed op je hond. Want schiet jij zelf compleet in de stress, dan gaan de alarmbellen bij jouw hond natuurlijk ook nog eens extra rinkelen. Ga jij helemaal panisch reageren, dan werkt dit natuurlijk wel door op je hond.
De wijze waarop je je hond steunt en je houding zijn natuurlijk wel belangrijk. Ik zeg altijd; ga zelf niet mee in de angst, blijf relaxt en rustig en zorg dat je er voor je hond bent. Wees zijn zelfverzekerde rots in de branding. Zijn veilige haven. Laat hem weten dat jij er voor hem bent en dat hij op jou kan bouwen. Altijd en overal.
Laat hem bijvoorbeeld lekker tegen je aan liggen, aai of masseer hem rustig, spreek kalm tegen hem en is hij gek op voer? Gebruik dat dan gewoon lekker! Maak er samen een fijne ervaring van. Kijk wat werkt voor jouw hond en waar hij goed op reageert. Experimenteer hier gerust mee.
Overigens kun je angst wel versterken met een negatieve benadering.
Als jij een fijne band hebt met jouw hond dan voelt hij zich bij jou prettig en veilig. Jullie werken met elkaar samen op basis van wederzijds respect en vertrouwen. En juist op het moment dat jouw hond jou écht nodig heeft, ga jij hem ineens volledig negeren.
Hoe denk je dat dit voor de hond voelt? Wat zou dit doen met zijn vertrouwen in jou? En denk je dat hij hier minder angstig van wordt?
Nee… door de hond ineens straal te negeren wordt de situatie alleen maar verschrikkelijker voor hem. Zijn veilige haven is er ineens niet meer voor hem. Je zegt eigenlijk tegen hem; “Zoek het zelf maar uit!”.
Terwijl hij jou juist zó nodig heeft nu…
Je hond gaan corrigeren of dwingen om zijn angst aan te gaan zal zijn angst ook alleen maar toe laten nemen. Want helaas is dit iets wat nog veel gedaan en gezegd wordt en hiermee komt het welzijn van je viervoeter gewoon echt in gevaar. Je hond dwingen om er mee te dealen kan compleet verkeerd uitpakken.
Allereerst is het belangrijk dat je begrijpt wat er eigenlijk gebeurt in het koppie en lijf van je hond als hij bang of gespannen is. Het lichaam maakt stress-hormonen aan (onder andere adrenaline en cortisol). Als jouw hond bang is, dan is de kans groot dat de stress torenhoog is en dat zijn stress-emmer bomvol zit (hier leg ik uit wat dit exact is). Wanneer de stress van een hond te hoog is, volgt er als het ware een blokkade in de hersenen. Je hond gaat volledig in de overlevingsstand, is vaak niet meer bereikbaar voor je en onder zoveel stress kan je hond ook niet leren.
Leren kan alleen vanuit rust en ontspanning.
Wanneer er sprake is van teveel stress (en dit is bij angst zeker het geval) staat jouw hond helemaal niet open voor nieuwe, positieve leerervaringen. Dwing je hem dus keer op keer om er maar gewoon mee te dealen, dan kan dit hele nare gevolgen hebben.
Helaas zijn er nog veel mensen (zelfs hondenprofessionals) die deze methode gebruiken. De hond wordt keer op keer gedwongen om met de situatie te dealen waar hij zo panisch voor is.
Deze methode heet overigens flooding en ik vind dit een afschuwelijke werkwijze.
De angst kan zo heftig worden dat het resulteert in een echt trauma. Wat er ook kan gebeuren is dat je hond zich volledig af gaat sluiten. Hij kan de situatie niet langer handelen en geeft het als het ware op. Hij blokkeert volledig en is uitgeput van de strijd. Dit wordt ook wel “aangeleerde hulpeloosheid” genoemd.
De hond wordt volledig passief, doet niks meer en lijkt zich “neer te leggen” bij de situatie. Hij heeft inmiddels namelijk de ervaring dat hij toch niet uit deze verschrikkelijke situatie kan ontsnappen.
Hij geeft het letterlijk op en doet niks meer. En hoe interpreteert het baasje dit of hoe noemt de hondenprofessional die deze methode aanraadt dit? “Kijk! Hij is over zijn angst heen!”
Nope… fout. Dit is feitelijk een zeer ernstige aandoening en echt een gevaar voor het hondenwelzijn. Het mag er aan de buitenkant dan wel uitzien alsof de hond zich erbij neergelegd heeft, van binnen voelt hij zo ellendig als wat.
Aangeleerde hulpeloosheid is verschrikkelijk.
Dus kun je angst versterken?
Door de situatie nóg negatiever en erger voor hem te maken? Jazeker! Maar kun je angst belonen door er gewoon voor je hond te zijn en hem te steunen? Zelfs met voertjes en een heerlijke knuffel? Absoluut niet.
Steun je hond dus gewoon als hij je nodig heeft. Jij wil toch ook niet door je dierbaren aan je lot overgelaten worden als jij ergens doodsbang voor bent?
Je hond zal je dankbaar zijn als jij er voor hem bent.
Dat verdient hij.
Kampt jouw hond met verlatingsangst en wil jij er alles aan doen om te zorgen dat jouw hond zich fijn en veilig voelt thuis? Je bent van harte welkom bij me. Ik heb in juli 2021 in Amerika mijn specialistische verlatingsangst opleiding met succes afgerond en ik draag nu trots de titel SA Pro (Separation Anxiety Professional). Op deze pagina lees je alles over de verschillende programma’s die ik aanbied en de voorwaarden waaraan voldaan moet worden om de training te laten slagen. Je kan zelf mijn agenda inzien en direct jouw startsessie boeken.
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties