Andere hondenbaasjes kunnen (al dan niet ongevraagd) opmerkingen maken als; “De hond neemt jouw spanning over!” “Het ligt altijd aan de baas!”
“Je bent zelf gestrest en daarom valt hij uit!”
Misschien heb je zelf wel de overtuiging ontwikkeld dat dit zo werkt en dat probleemgedrag volledig jouw schuld is. Dit zijn overtuigingen en opmerkingen waar je je hartstikke onzeker en schuldig door kan gaan voelen dus ik vind het een belangrijk onderwerp om onder de aandacht te brengen.
Want klopt dit eigenlijk wel?
Laat ik beginnen met het feit dat een hond geen emotieloos apparaat is dat zich automatisch aanpast aan de mood van de eigenaar. Het zijn ook geen energiezuigers die de energie, emotie en spanning van de eigenaar 1 op 1 overnemen. Ze hebben ook geen telepathische gaven. Een hond is heel goed in staat om zelf angst, onzekerheid, frustratie, boosheid en stress te voelen. Daar heeft hij ons echt niet voor nodig.
Heeft de eigenaar dan helemaal geen invloed op de hond? Zeker wel! Maar dit zit een stuk genuanceerder én anders in elkaar dan een veel te simpele; “Het ligt aan jou want jij bent gestrest en dat voelt ‘ie!”.
Als ik me bang, verdrietig of gestrest voel, dan gedraag ik me ook heel anders dan normaal. Ik zit hoog in mijn ademhaling, ik praat veel en snel, ik “leg” spullen niet rustig neer maar ik “smijt” ze neer en ik stamp door het huis heen.
Wanneer ik met Faye buiten ben en ik voel me relaxt dan loop ik lekker met haar te struinen en doen we over een stuk van 1 kilometer makkelijk een uur. Voel ik me gespannen? Dan stamp ik rond als een soldaat (compleet uit contact met mezelf en ook uit contact met Faye) en doe ik hetzelfde stuk in amper 10 minuten.
Ik gedraag me compleet anders! En dat is waar Faye op reageert.
Zij pikt mijn gedrag feilloos op en hier loopt zij ook gespannen van rond. Want ben ik me er van bewust dat ik me zo voel en pas ik mijn gedrag aan? Ga ik langzamer lopen? Op mijn ademhaling letten? Plof ik af en toe ergens rustig neer? Strooi ik wat snackjes uit voor Faye om op te speuren? Blijf ik in contact met haar? Dan is Faye gewoon haar blije, gekke zelf. Terwijl ik me van binnen nog steeds even gespannen voel.
Mijn spanning… dat is niet waar Faye op reageert. Het gedrag VOORTVLOEIEND uit mijn spanning… dáár reageert ze op.
Even een nuance tussendoor; zeg ik hiermee dat honden niks aan kunnen voelen? Nee. Dat is niet de boodschap. Want ik ben ervan overtuigd dat honden heel veel aan kunnen voelen.
Ik denk zelfs dat ze bepaalde veranderingen in ons lichaam kunnen ruiken. Als wij bang zijn of heel erg in de stress zitten, dan komen er allerlei stofjes vrij uit ons lichaam. We weten hoe goed en complex die hondenneus in elkaar zit. Ik kan me dus zeker voorstellen dat ze dit kunnen ruiken. Ik bedoel.. als ik naast iemand zit die echt, echt, echt zwaar in paniek is, dan ruik ik ook het angstzweet van diegene. Kan je nagaan wat een hond moet ruiken met die onwijs goede neus.
Nu met met mijn zwangerschap merk ik ook kleine gedragsveranderingen bij Faye. Ik ben nu ook een soort hormonen bommetje natuurlijk. Naast dat ik lichtelijk emotioneel flexibel ben zeg maar, zal ze ook best iets aan me ruiken. Die hormonen wellicht?
Maar is dit allemaal dé oorzaak bij problemen? Reageert de hond volledig op de spanning van de eigenaar?
Nee, dat geloof ik absoluut niet.
Honden communiceren met elkaar via lichaamstaal en ze zijn dus ook meesters in het lezen van onze lichaamstaal. Ik zit vaak vol fascinatie naar Faye te kijken hoe zij mij weer nauwlettend in de gaten houdt en me echt lijkt te observeren. Je ziet haar gewoon nadenken en inschatten. Prachtig!
Ik heb een dame in begeleiding gehad met haar hond die hier in het begin een flinke worsteling mee had. De hond was ontzettend reactief en viel naar bijna iedere prikkel op straat uit. Ze kreeg van jan en alleman te horen dat het allemaal aan haar lag. Tja.. ze liep buiten ook als een wandelende schietschijf rond. Ze voelde zich enorm angstig, onveilig en gespannen. Continu met dat duiveltje op haar schouder; “Wanneer gaat het weer mis?”.
Verergerde daardoor het gedrag van de hond?
Nou ja, nee.. niet perse daardoor. Het verergerde wél door het gedrag dat zij vertoonde door haar angst.
Als er iets aan kwam dan trok ze de lijn met een ruk strakker, ze ging als een havik om zich heen kijken om alles in de gaten te kunnen houden, haar stem veranderde compleet, ze ging véél en met een hoge stem tegen de hond praten en ze ging automatisch sneller en zenuwachtiger lopen. Een heleboel gedrag. Nog voordat de hond de betreffende prikkel überhaupt had waargenomen. En dát is waar de hond op reageerde. Haar gedrag. Dat is wat zijn gedrag inderdaad versterkte.
Want ja.. vrouwtje in de stress? Dan zal er wel iets heel gevaarlijks aankomen.
Stel dat ik nu gezegd zou hebben tegen haar; “Sja, je doet het zelf hoor. Je bent hartstikke gestrest en je hond neemt dat over!”. Daar kan zij helemaal niks mee. Behalve zich nog rotter en ellendiger gaan voelen… Het is niet zonder reden dat zij zo gespannen rond loopt. Ze voelt zich nu eenmaal zoals ze zich voelt. Ik voel me ook weleens rot en ik heb nog steeds geen toverstokje gevonden waarmee ik *poef* kan doen. Even zwaaien en huppetee, de spanning is weg. Adios!
Zo werkt het niet. Met zo’n opmerking is zij dus ook totaal niet geholpen. En het klopt ook nog eens van geen kanten.
Maar wat ik wel kon benoemen is het gedrag dat zij liet zien als de angst bij haar toesloeg. En daar kon ze wél wat mee. Het mooie is; ze is daar direct mee aan de slag gegaan en we zagen al vrij snel dat de hond minder heftig ging reageren. Puur omdat zij haar gedrag aangepast had. Rustig blijven slenteren, de lijn ontspannen houden, diep inademen, stevig met beide benen op de grond staan en even niet tegen de hond praten met een gespannen stem.
Van binnen heeft zij zich nog een aantal maanden behoorlijk angstig gevoeld. Het ging ook zeker niet allemaal in 1x perfect. Soms handelde ze nog weleens vanuit haar eigen spanning en dat zagen we dan ook direct terug aan de hond. Maar door het aanpassen van haar gedrag kwam er duidelijk al veel meer rust bij de hond.
Aan een emotie kan je niet zoveel veranderen op hele korte termijn. Net zoals dat het bij honden tijd kost om de emotie te veranderen en vertrouwen te krijgen, zo is dat bij mensen net zo. Maar je hoeft je niet te laten leiden door je emotie of spanning. Je gedrag kan je wel in het moment veranderen. En daar reageert de hond dus op.
Nu denk je misschien; “Ach, wat maakt het uit? We bedoelen toch hetzelfde?”
Nou, ja.. het maakt heel veel uit!
Ik zie het hier op mijn Facebookpagina weleens gebeuren en dat vind ik zo erg hé. Er is veel interactie en mensen zijn heel open over hun eigen proces en ervaringen met hun hond. Dan heeft iemand een verhaal getypt over hoeveel zij aan het werk is met de hond, hoeveel energie het kost, hoe moeilijk het is om door te blijven zetten maar dat ze er ondanks alles voor blijft gaan. Prachtig dat zo iemand haar verhaal durft te delen. Diep respect voor.
En ja hoor.. dan komt er weer eentje. “Ik lees het al hoor. Het ligt aan jou! De hond neemt jouw spanning over!”
Dit wordt dan dus gezegd tegen iemand die zich werkelijk waar helemaal het schompes werkt met die hond. Die misschien zelfs haar hele sociale leven opzij gooit voor de hond. Die haar eigen leven aanpast aan de hond. Die alles op alles zet om naar verbetering toe te werken.
Hoe oneerlijk en rot is zo’n opmerking dan?
Geen enkele nuance en zo kort door de bocht. Naast dat het niet eens klopt vind ik het ook nog eens ronduit onbeschoft. Zo’n opmerking kan iemand flink pijn doen.
Natuurlijk is er heus wel een wisselwerking tussen hond en eigenaar. Maar de hond is echt niet voor niets gaan doen wat hij doet. Hij heeft zijn eigen emoties, ervaringen en zijn eigen belevingen. Misschien zijn er een aantal nare dingen gebeurd en is hierdoor het probleemgedrag ontstaan. Ja, en misschien heeft de eigenaar inderdaad sommige dingen niet helemaal handig aangepakt (onbedoeld, door onwetendheid en met de beste intenties).
Maar om dan zo kort door de bocht aan te komen met; “Het ligt aan jou, want jij bent gespannen”… Nee. Dat zijn opmerkingen die niet kloppen, die pijn doen, die oneerlijk zijn en die ook allesbehalve helpend zijn voor de persoon in kwestie.
Think twice voor je er zo’n opmerking uit gooit naar een ander.
Herken jij hier iets in en kan bij jou de spanning ook weleens oplopen als je met je hond in een vervelende of spannende situatie komt? En heb jij het idee dat jouw handelingen zijn gedrag versterken? Dan is dit direct een tip waar je zelf mee aan de slag kan gaan. Probeer eens heel objectief te observeren wat jij op zo’n moment doet. Pak je inderdaad die riem direct strak? Verandert je ademhaling en je stem en ga je heel veel tegen je hond praten? Ga je sneller lopen en kijk je onrustig en nerveus om je heen?
Als je je bewust wordt van je gedrag, dan kan je kijken of je dit al een stukje kan gaan veranderen.
Vind je het moeilijk om zicht te krijgen op je eigen gedrag, omdat je spanning al snel te hoog wordt om nog goed in het moment suprême na te kunnen denken? Dan zou je bijvoorbeeld een gezinslid, familie of een vriend/vriendin kunnen vragen eens met je mee te wandelen en jullie te filmen. Thuis kan je dan rustig het filmpje terugkijken en precies zien wat er allemaal gebeurt.
Ga het maar eens aan als jij hier iets in herkent. Wie weet ga je nu dingen opmerken waar je je normaal helemaal niet bewust van bent.
En krijg jij inderdaad regelmatig naar je hoofd geslingerd van andere mensen dat het echt allemaal aan jou ligt omdat jij gestrest, gespannen of whatever bent? Raken deze opmerkingen je en word je er hartstikke onzeker van? Probeer het alsjeblieft los te laten. En ik weet het… dat loslaten is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar probeer je dan in ieder geval dit verhaal voor de geest te halen…
Het werkt gewoon echt niet zo. Het is niet waar.
En anders ga je het liedje van Frozen maar uit volle borst zingen. “Let it gooooo… Let it goooo!” Houden ze waarschijnlijk gelijk hun mond. 😉
Ik hoop dat dit artikel weer stof tot nadenken heeft gegeven.
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties