Spel en contact tussen honden onderling… het is een groot onderwerp waar heel veel over te vertellen valt. Want er zijn nog maar weinig hondenmensen die ECHT spel weten te herkennen. Hetzelfde met echt ontspannen contact tussen honden. En hier ontstaan toch wel heel vaak vervelende situaties met alle nare gevolgen van dien… Want is het wel echt leuk spel? Of gebeurt er iets anders?

Te vaak wordt de lichaamstaal van honden in contact met andere honden nog verkeerd begrepen en wordt er gemist wat er werkelijk gebeurt.

Als spel voor één van de honden niet leuk meer is, dan wordt dat spel al snel gewoon pesten voor die hond. Ook onder honden heb je echte bully’s. Nu zal je misschien denken; “Ach wat nou? Dat is een menselijk labeltje op een hond plakken.” Nee, dat is het niet.

Beeld je de volgende situaties eens in.

Een hond die net even wat te hard en intimiderend tegen andere honden aan beukt. Of de hond die keihard achter een ander hondje aanrent. Het andere hondje heeft de staart overduidelijk tussen de benen. Of de hond die gaat liggen, fixeert en dan heel hard op een andere hond afrent. De hond die enorm druk en wild om een andere hond heen springt. Al dan niet blaffend.. Of een hond die erg opdringerig tegen een andere hond aan blijft drukken terwijl die andere hond alles uit de kast trekt om weg te draaien en het contact te stoppen. Een groepje honden en baasjes dat samen loopt en zodra er een andere hond aankomt, dan rennen alle honden tegelijk op die ene hond af. 1 tegen hoeveel??

Leuk? Nee, dit is niet leuk. Dit is geen spel.

Even gezellig naar een park.. even fijn naar het bos.. even leuk naar een losloopgebied. Dan kan ‘ie snuffelen of spelen met andere honden. Maar is het wel leuk contact en spel? Is het leuk voor alle partijen? Vindt jouw hond het ook allemaal wel zo leuk? En heeft jouw hond voldoende communicatieve skills om de grenzen van een andere hond te zien en te respecteren? Kijk er eens kritisch naar.

Wat ik nogal eens hoor als dit soort “speelpartijen” plaatsvinden is dat het baasje van de niet-zo-leuk-spelende-hond zegt; “Ja, zo doet ‘ie altijd. Laat jouw hond hem maar eens goed op zijn plek zetten! Dan leert hij het misschien eindelijk eens.”

Het spijt me zeer. Daar gaan mijn nekharen toch wel van overeind staan.

Ik vind het niet oké om maar heel gemakkelijk te denken; “Ach laat maar gaan, de andere hond zet hem wel op z’n plek.” Nee, die andere hond moet helemaal niet in de positie komen dat hij zichzelf meent te moeten verdedigen. Het is jouw verantwoordelijkheid als eigenaar om de interactie te stoppen en je hond uit de situatie te halen. Aan de ene kant om ervoor te zorgen dat jouw hond dit bully gedrag niet verder “oefent” en aan de andere kant ook zeker voor de andere hond en te voorkomen dat jouw hond hem een negatieve ervaring bezorgt. Als de opwinding te ver oploopt of je ziet dat jouw hond veel te ruw omgaat met een andere hond en doorslaat, dan zorg jij ervoor dat je hem uit de situatie kunt halen.

Dit kan je niet bij de andere hond en diens baasje wegleggen.

Het is jouw hond dus jij bent verantwoordelijk voor hem. Als jouw hond dit regelmatig doet is het aan jou om hem te leren wat nette hondenmanieren zijn, aan zijn sociale en communicatieve skills te werken en hem hierin te helpen en begeleiden.

Het beheersen van een goede en betrouwbare recall (het terugroepen bij je) vind ik dan ook echt een must. Niet alleen bij spel tussen honden overigens. Ik vind dat een hond die het terugkomen bij je nog niet beheerst, helemaal nog niet losgelaten moet worden. Dit kan gewoon hele gevaarlijke situaties opleveren. Voor andere mensen en dieren, maar ook voor je eigen hond.

Eén van de eerste stappen is dan ook het aanleren van een goede recall. Zodra je merkt dat het spelgedrag uit de hand dreigt te lopen kan je erop anticiperen door je hond terug te roepen en uit de situatie te halen. Even kalmeren, even afkoelen.. en daarna kan je bekijken of het spel hervat kan worden. Of je zegt elkaar vriendelijk gedag en je wandelt lekker verder.

Lukt het je niet om je hond terug te roepen?

Dan kan het zijn dat je net te laat bent met je recall en dat de opwinding al te hoog opgelopen is. Je hond hoort je niet eens op zo’n moment. Het kan ook zo zijn dat je hond de recall nog niet voldoende beheerst. Dat is dan direct een mooie eye-opener voor je. Ga eerst aan de slag met het aanleren van een betrouwbare recall voordat je hem los laat.

Kijk ook goed of de honden een match zijn qua spelgedrag.

Iedere hond heeft als het ware zijn eigen voorkeuren qua spel. De ene hond houdt van een lekker renspelletje, de andere hond houdt van meer fysiek contact. Er zijn ook honden(rassen) die van nature sowieso wat ruiger spelen. Zet twee van zulke honden bij elkaar en het kan één groot feest worden.

Sommige honden uiten zichzelf ook heel vocaal. Daar hoeft helemaal niets mis mee te zijn. Let alleen wel goed op of het blaffen niet verandert en dreigender wordt. Vaak kan je aan de toon van het blaffen heel duidelijk een verschil horen of het nog oké is of dat het door gaat slaan naar minder leuk gedrag.

Met vocaal zijn tijdens spel hoeft dus allemaal niets mis te zijn.

Net zoals drukker of wilder spel. Zolang de speelpartner het ook maar leuk vindt en zolang de “spelregels” voor beide honden gelijk zijn. Maar eerlijk.. als ik in de praktijk kijk dan zie ik dit toch wel heel weinig gebeuren. Er is geen gelijkwaardigheid en er worden twee (of meerdere) honden bij elkaar gelaten die een compleet andere manier of voorkeur van spelen hebben. Of er worden honden samen losgelaten waarvan er één hond helemaal geen behoefte heeft aan contact of spel.

In een vorig artikel (check hem hier) schreef ik daar al een stuk over. Er zijn genoeg honden die helemaal geen behoefte hebben aan contact of spel met iedere hond die ze tegenkomen. Spel is heel intiem. Daar is vertrouwen en een gevoel van veiligheid voor nodig. De honden moeten weten wat ze aan elkaar hebben en elkaars grenzen en communicatie signalen kunnen oppikken. Veel eigenaren zijn zich hier niet bewust van.

Kan je je voorstellen hoe het voor zo’n hond is als hij zo bij een andere hond wordt geknikkerd? Er gebeurt van alles tussen de honden en jij denkt als eigenaar wellicht; “Zo, kijk ze lekker ravotten.” Je hond denkt; “Help!… Ik wil dit helemaal niet! Ik wil weg uit deze situatie!”

Om te kunnen beoordelen of het écht om leuk spel gaat kan je op de volgende punten letten;

  • Is het een ontspannen spel? Is de energie van de honden gelijk? Wisselen ze elkaar af? Bijvoorbeeld bij een ren spelletje… gaat dit mooi om en om? Rent dan de ene achter de ander aan en vervolgens andersom? Of bij een ‘worstelpartijtje’… Dan de ene bovenop, dan de andere bovenop. Geen hard beuken? Geen overmatig gegrom of geblaf? Geen extreem overheersende hond? Geen hyper opgewonden gedrag?
  • Is het spel gelijkwaardig? Stel dat een grotere hond met een klein hondje aan het spelen is.. stelt de grotere hond zich dan wat kwetsbaarder op voor het kleine hondje? Self-handicapping wordt dit ook wel genoemd. De grotere hond ploft bijvoorbeeld op de grond neer, zodat er meer gelijkwaardigheid ontstaat.
  • Is er geen sprake van angst bij één van de honden? Heeft één van de honden bijvoorbeeld de staart tussen de benen? Wordt er veel oogwit getoond? Wordt er misschien gesnauwd en gesnapt? Gaat de ene hond op de andere rijden? Dit zijn tekenen dat het spel voor één van de twee echt zo leuk niet meer is.
  • Nemen de honden tussendoor even rustpauzes? Bijvoorbeeld om zich even uit te schudden (spanning van zich af schudden)? Dit zie je vaak bij leuk, ontspannen spel. Regelmatig nemen de honden even een adempauze. Ze gaan uit elkaar, schudden zich uit of gaan even ergens snuffelen, en hoppaaa… het spel wordt hervat.
  • Zie je niet teveel en langdurig stress-signalen? Zie je geen frontale benaderingen met veel stijfheid en spanning, maar zijn de lichamen soepel en vaak gebogen ten opzichte van elkaar? Is er geen sprake van fixeren en een sterke focus? Is de gezichtsuitdrukking van de honden relaxt? Zie je spelbogen?
  • Als één van de honden het beu is, kan hij dan zelf de situatie verlaten en afstand nemen? Of lukt dit hem niet omdat de andere hond hem blijft belagen? Of kan de hond zelf gewoon niet goed de beslissing maken om uit de situatie te stappen? Want dat gebeurt ook nog weleens…

Spel is alleen leuk als beide honden daadwerkelijk plezier hebben.

Dit vergt voor de baasjes dus veel kennis, goed zicht op de lichaamstaal en goed kunnen interpreteren wat er gaande is tussen de honden.

Ik ben de laatste die zal zeggen dat dit gemakkelijk is. Dit is niet iets dat je 1, 2, 3 in de vingers hebt. Zelf vind ik het af en toe ook nog lastig om te zien wat er nu precies gebeurt tussen twee honden. Het kan immers allemaal zo snel gaan. Maar… hoe meer en oplettender ik observeer, hoe beter ik erin word. En als ik het kan leren, kan jij het ook.

Moet je altijd ingrijpen en je als mens bemoeien met spel tussen honden?

Nee, dit is heel erg afhankelijk van de situatie en de honden. Hoe goed wij ook observeren, we zullen nooit zo goed worden in hondentaal als de honden zelf. 🙂 Want in bepaalde gevallen kan het spel niet leuk meer zijn, maar zie je dat de honden het tóch zelf prima oplossen door uit elkaar te gaan.

Dit zijn dan juist weer hele mooie leerervaringen en dit kan de honden een groter rugzakje met communicatieve skills opleveren. Hartstikke mooi. Maar in dit geval escaleert het allemaal niet zo erg en kunnen de honden er dus wél zelf uitstappen. Dat is top! Voel je het verschil met wat ik hierboven schreef?

Merk je dat het spel helemaal zo leuk niet is voor één of meerdere honden?

Zie je dat het geen leuk contact is? En nemen de honden zelf geen afstand van elkaar? Blijf dan rustig en kalm en haal je hond uit de situatie. Merk je dat jouw hond bijvoorbeeld heel wild om een andere hond heen blijft springen die het duidelijk niet prettig vindt? Lijn je hond aan en vertrek rustig. Tijd om af te koelen! Is het andersom en wordt jouw hond belaagd door een andere hond? Neem je hond in bescherming. Probeer rustig te blijven en verlaat de situatie. Zoek de ontspanning op.

En probeer deze situaties de volgende keer voor te zijn door je hond beter te leren lezen.

Hoe meer je observeert, hoe meer je leert en hoe meer je gaat zien. Grote kans dat je over een tijdje al ver vóór er daadwerkelijk contact is aan je hond kan zien of hij daar oké mee is. En zie je dat je hond het niets vindt? Dan kan je je route wijzigen en een andere kant op wandelen zodat er helemaal geen nare situaties ontstaan. Zijn ze al wel aan het spelen of is er al contact? Hoe beter je gaat observeren, hoe sneller je kunt signaleren wanneer spel of contact niet leuk meer dreigt te worden en natuurlijk…

Hoe sneller je in kunt grijpen nog vóór het escaleert.

Zet hem op!

Heb jij een hond die snel overprikkeld is en is relaxt buiten wandelen voor jullie best “een dingetje”? Check mijn online cursus “Help je overprikkelde hond om te ontspannen!” eens. In 9 modules neem ik je mee in de belevingswereld van een overprikkelde hond. Je krijgt een volle rugzak met moderne kennis en oefeningen waar je zelfstandig, op jullie tempo, mee aan de slag kan gaan. Op naar ontspanning! Check hier de cursusinhoud.

Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.