Het is een uitspraak die ik nogal eens voorbij zie komen. Iemand die zegt te werken met haar hond op basis van gewenst gedrag belonen en ongewenst gedrag negeren. Ik krijg dan direct allerlei beelden en plaatjes in mijn hoofd over hoe dit er dan in de praktijk uit ziet. Was het namelijk maar zo simpel.
Want net zoals alles op het gebied van hondengedrag, zit ook dit veel genuanceerder en complexer in elkaar.
Allereerst; kan het negeren van ongewenst gedrag nuttig zijn?
Ja, dat kan zeker nuttig zijn! Met name als het de hond om jouw aandacht te doen is en hij dit op een zeer opdringerige manier probeert af te dwingen. Ondanks dat jij aan al zijn behoeftes hebt voldaan. Is jouw hond heel opdringerig in het vragen van aandacht? Dan kan een “Nee”, “Foei”, “Hou op” ook belonend zijn voor de hond. Negatieve aandacht is óók aandacht. Hij scoort er immers reactie mee. Hou die dus in je achterhoofd.
Dit zie ik in de praktijk namelijk ook gebeuren. Baasje en hond komen in een cirkel terecht.
Hond vraagt aandacht -> baasje reageert erop -> hond vraagt aandacht -> baasje reageert erop -> hond vraagt aandacht -> baasje reageert erop.
En het zal de hond dus een zorg zijn of het positieve of negatieve aandacht is. Het baasje raakt steeds meer gefrustreerd door het opdringerige en soms bizarre gedrag van de hond, maar onbewust blijft ze het zelf in stand houden door er op te reageren.
Denk hierbij aan;
- Je hond blijft maar met zijn favoriete speeltje aan komen zetten.
- Je hond blijft constant met zijn snuit en poot tegen je aanduwen.
- Je hond blaft continu naar je als jij een boek zit te lezen.
Dit zijn situaties waarin het dus nuttig kan zijn om hier niet meer in mee te gaan en dit patroon te doorbreken. Maarrrrr… met alleen negeren kom je er niet. En het is ook niet eerlijk naar je hond toe. Er komt meer bij kijken. Ga je aan de slag met opdringerig aandacht vragend gedrag om het vanaf nu anders te doen en er niet meer in mee te gaan? Dan kan het gedrag tijdelijk juist verergeren.
Honden kunnen hele gekke dingen gaan doen.
Ik hoor weleens van mensen dat hun hond bijvoorbeeld aan de planten gaat knagen, over de bank gaat racen, in de broekspijpen van het baasje gaat hangen, het baasje keihard aan gaat blaffen en andere hele bizarre dingen doet om toch reactie te scoren. Dingen die de hond voorheen nog nooit gedaan heeft…
Er komt een hoop frustratie omhoog bij de hond. Want wáárom lukt het nu niet meer?? Het is altijd gelukt!
Dit is dan ook vaak het punt dat baasjes het niet meer aan kunnen zien of horen en tóch weer reactie geven. Terwijl deze extinction burst vaak juist het teken is dat het op het punt van uitdoven staat. Geef je dan toch weer toe? Dan raakt het gedrag meer dan ooit verankerd in het systeem.
Maar er komt meer bij kijken dan alleen het negeren van dit gedrag. Stel dat jouw hond bijvoorbeeld aan de bank gaat knagen en jij negeert dit (want ja, het is ongewenst gedrag.. dus.. negeren, toch?)
Sja, kan je doen. Maar dat betekent wel dat je bank eraan gaat.
R.I.P. bank. 🙂
En dan kom ik op het volgende belangrijke punt. Als jij hiermee aan de slag gaat, dan zijn er nog twee dingen die je zal moeten doen. En dit zijn twee punten die nogal eens vergeten worden.
- Managen.
- Je hond leren wat je dan wél van hem wilt zien.
Want negeren klinkt leuk.. maar met negeren weet jouw hond nog niet wat er dan wél van hem verwacht wordt. Kan je je voorstellen dat je hond hartstikke gefrustreerd kan raken als hij die duidelijkheid niet krijgt? Voor zijn welzijn is dat gewoon niet oké. Iedere hond heeft grenzen nodig. Duidelijke grenzen. Maar je hond moet die grenzen wel begrijpen.
Een hond ruikt heel veel, maar hij kan onmogelijk ruiken wat wij van hem verwachten. 🙂 Dat zal jij hem moeten leren.
Wat bedoel ik met managen?
Stel dat jouw hond uit frustratie rondslingerende spullen gaat slopen, dan zal je ze op moeten bergen. Voorkom dat je hond die spullen te pakken kan krijgen of voorkom dat hij erbij kan komen. Zo zet je je hond op voor succes en niet voor falen. Want doe je niks en laat je het op zijn beloop? Dan zal je hond wellicht ook blijven doen wat hij doet (en wordt dit misschien weer aangeleerd gedrag). Voorkom dit dus door te managen.
Met mijn Faye heb ik hier ook een tijdje mee te kampen gehad. Zij bleef met haar favoriete speeltje naar me toe komen en vroeg continu om aandacht en spel. Nu ging zij niet slopen, maar ze bleef maar met dat speeltje voor mijn gezicht staan. In het begin heb ik dat speeltje na het spelen dus gewoon opgeborgen. Dan kan ze er ook niet mee voor mijn neus komen staan. Toen we alweer een heel eindje op het juiste spoor zaten heb ik het speeltje gedoseerd weer wat vaker laten liggen tot het punt dat haar speeltje helemaal niet meer opgeborgen hoefde te worden.
Ze vindt het namelijk ook leuk om er zelf mee te spelen, dus ik wilde het niet permanent opbergen. Maar in het begin heb ik dit dus wel gedaan om het patroon te doorbreken. Dit is ook management.
Wat bedoel ik met leren wat je wél van je hond wilt zien?
In Faye haar geval wilde ik graag dat ze na het spelen wist dat het klaar was en dat ze gewoon lekker ergens in huis ging relaxen. Ik heb haar dus geholpen door haar een duidelijk start signaal én een stop signaal aan te leren en na het spelen een snack op haar kussen te leggen en haar op die manier wat sturing te geven.
Wat ik verder heb gedaan is ieder momentje belonen dat ze na het spelen NIET om meer aandacht vroeg. Dus we waren klaar met spelen en ze ging uit zichzelf ergens liggen. Hoppaaa… direct een voertje erbij. Check ook dit artikel met een simpele oefening om relaxt gedrag te versterken.
Ging ze wel drammen na het spelen? Dan stond ik op en liep ik van haar weg. Geen aandacht (ook geen negatieve aandacht!) en ik gaf haar precies het tegenovergestelde van wat ze wilde. Kwam ik terug en ging ze dan alsnog lekker ergens liggen? Gelijk belonen door haar een snackje te geven.
Dus aan de ene kant werkte ik er inderdaad aan dat ik haar opdringerige gedrag niet meer bekrachtigde, maar aan de andere kant koppelde ik óók aan haar terug wat ik dan wel van haar wilde zien. Wel zo eerlijk naar haar toe. Want kan je je voorstellen dat het voor een hond hartstikke frustrerend is wanneer zijn gedrag genegeerd wordt, maar hij daarnaast totaal niet leert wat dan wel de bedoeling is?
Het is ook geheel afhankelijk van de situatie of het handig is om gedrag te negeren.
Als het gaat om JOUW aandacht, dan kan dit zeker nuttig zijn. Maar tot mijn grote verdriet zie ik het ook weleens gebeuren dat hondenbaasjes deze stelling zo letterlijk nemen dat ze het bijvoorbeeld ook doen als hun hond uitvalt naar andere honden. En hier gaat toch iets flink mis.
Het baasje denkt “Ongewenst gedrag moet ik negeren. Mijn hond valt nu uit en dat vind ik ongewenst dus.. ik moet dit negeren.”
Je hond valt uit omdat hij zich zo oncomfortabel als wat voelt. In de meeste gevallen voelt de hond zich bedreigd en is uitvallen zijn strategie geworden om zichzelf veilig te houden. Maar reken maar dat hij zich zeer onprettig voelt. Met negeren doe je er dus helemaal niets aan om je hond zich fijn en veilig te laten voelen.
Jij hoort de veilige haven van je hond te zijn en hem te helpen en steunen in moeilijke situaties. Wat je nu doet is je handen ervan af trekken en eigenlijk tegen hem zeggen “Zoek het zelf maar uit, ik ben er niet voor je”.
Dit gedrag gaat niet om JOUW aandacht! Hij doet niet wat hij doet om aandacht van jou te scoren.
Dit is dus zo’n typische situatie waarin de stelling “ongewenst gedrag moet je negeren” een eigen leven is gaan leiden en compleet verkeerd begrepen en toegepast wordt. Met alle nare gevolgen van dien. En geloof me.. ik kom het dus écht tegen dat het op deze manier geïnterpreteerd wordt.
Nog één laatste dingetje. Oké… misschien twee dingetjes..
Ook als het gaat om opdringerig aandacht vragend gedrag.. kijk wel altijd verder of er misschien andere aanwijsbare oorzaken zijn.
Wandel jij dagelijks maar 3x een klein rondje om de vijver? Dan is het niet heel gek dat je hond zich stierlijk verveelt en veel aandacht af kan dwingen of zelfs spullen gaat slopen. Je begrijpt dan hopelijk dat het niet oké is om je hond te gaan negeren. Zorg liever dat je aan zijn behoeftes voldoet door hem voldoende lichamelijke en geestelijke uitdaging te geven.
Aan de andere kant; wandel jij dagelijks 3 uur met je hond, onderneem je daarnaast nog eens van alles met hem en slaapt hij veel te weinig? Ook dan is het niet gek dat hij door huis heen stuitert! De adrenaline raast door zijn lichaam, zijn stress-emmer zit bomvol en hij weet van ellende niet meer wat hij met zichzelf aan moet. Ook dan is het taak om de échte oorzaak aan te pakken. Lees er hier meer over.
Enne… kijk ook kritisch of het echt wel om opdringerig aandacht vragend gedrag gaat hé.
Ik lees ook weleens dat mensen alleen met hun hond spelen of knuffelen op hun initiatief. Terwijl het niet gaat om opdringen. En dan denk ik echt “Waarom???”. Wat is er mis mee dat een hond zelf ook om aandacht of spel vraagt? Het is een levend wezen met emoties en behoeftes. Waarom zouden zij hier niet om mogen vragen?
Ik vind het juist prachtig als een hond zijn menselijke maatje opzoekt om even wat samen te doen. En ik zeg niet dat je daar dan altijd in mee moet gaan (wij hebben ook wel eens geen tijd of zin), maar kijk wel goed naar wat er feitelijk gebeurt.
Gaat het echt om opdringerig aandacht vragend gedrag of is het een “gewone” vraag van je hond om spel of aandacht?
Het is geven en nemen.
Anyway, hondengedrag is complex en wat ik je echt op het hart wil drukken; doet iemand een hele stellige uitspraak die te simpel lijkt om waar te zijn (of doe jij hem zelf?), denk dan nog eens drie keer na.
Het is nooit zwart of wit. Gedrag is niet met één enkel labeltje te verklaren. En de manier van trainen, begeleiden en opvoeden van onze viervoeters is naar mijn idee ook niet in slechts één simpel zinnetje samen te vatten.
Dus… tot zover mijn visie op de stelling “gewenst gedrag moet je belonen en ongewenst gedrag moet je negeren”.
Doe er je voordeel mee!
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties