Om er direct in te knallen; als een hond moeite heeft met een bepaalde prikkel, activiteit, context of gebeurtenis dan zijn er grofweg gezegd 4 manieren om daarmee om te gaan. Coping strategieën of coping mechanismen worden ze ook wel genoemd. Drie ervan zijn bij de meeste hondeneigenaren wel bekend.
De fight, flight en freeze.
Zijn deze termen nieuw voor je? Ik zal ze kort uitleggen (yeah right… kort 🤣… ik vind mezelf soms zo grappig).
- Fight is vechten. Het eerste dat waarschijnlijk in je opkomt is de hond die buiten uitvalt aan de lijn (check dit artikel over uitvalgedrag). Of een hond die problemen heeft met bezoek en ze met een hoop kabaal weg wil jagen. Dat is fight. In plaats van het conflict te vermijden gaat de hond de confrontatie juist aan en laat heel duidelijk weten dat de ander op moet zouten. Let op! Dat een hond deze strategie inzet wil niet zeggen dat het niet vanuit onzekerheid of angst is. Dat kan namelijk heel goed de onderliggende emotie én dus de oorzaak zijn.
- Flight betekent vluchten. Denk hier bijvoorbeeld aan een hond die bang is voor verkeer of tegemoet komende wandelaars. De hond kan helemaal panisch worden en weg willen vluchten. Of een hond die bang is voor bezoek en direct onder tafel schiet als de mensen binnenkomen. Deze spreekt voor zich.
- Freeze is simpelweg bevriezen. Dit kan op meerdere manieren. Mijn Faye ging bijvoorbeeld doodstil op de grond liggen als er een hond zeer hard en onbeleefd op haar afgestormd kwam. Maar een freeze kan ook ineens doodstil blijven staan zijn. Volle fixatie op de andere hond, de mond gesloten, geen beweging meer in te krijgen. Soms een sluipende houding. Tenslotte is de liggende hond ook een heel duidelijk voorbeeld van een freeze. Veel mensen denken dat dit spel is. Dat is het meestal niet (natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen). Het is vaak een hinderlaag die ook voortkomt uit onzekerheid. Plat op de grond gaan liggen als een andere hond nadert geeft de liggende hond een groot voordeel. Hij kan exact zien wat de andere hond doet. Andersom is dat niet het geval dus voor de andere hond is dit niet prettig en het kan hem onzeker maken. Probeer die freeze dan ook voor te blijven door de lichaamstaal van je hond heel goed te leren lezen én de triggers kraakhelder in kaart te brengen. Moeite mee? Schakel hulp in.
En dan komt ‘ie hoor. De vierde. Fiddle about.
De minst bekende coping strategie maar hij komt oh zo vaak voor. Voor jou gaat het heel waardevol zijn om uitingen van fiddle about bij je hond te herkennen. Het geeft jou informatie over de situatie waar jullie in zitten en of je hond moeite heeft met bepaalde prikkels of gebeurtenissen.
Fiddle about betekent ook wel “gek doen / maf doen”. Je hond laat ineens gedrag zien dat nergens op slaat en soms zelfs grappig lijkt. Denk aan de hond die na een wandeling met aangeknepen kontje door het hele huis heen raast. Of de hond die ineens als een gek in de lijn gaat bijten en rond springt als een bezetene. Of de hond die thuis als een malle in zijn kussen of op de vloer gaat graven. Dit kan gebeuren omdat zijn stress-emmer (lees dit artikel over de stress-emmer) te vol is komen te zitten maar er kan ook 1 specifieke trigger zijn die de emmer gelijk heeft doen overlopen.
Denk aan een spannende ontmoeting met een andere hond. Als een idioot racen ze in het rond. De ene hond nog hysterischer dan de andere. Is dit spel? Of zie je hier gewoon een fikse fiddle about situatie voor je?
En wat dacht je van hondentraining? Je staat te wachten met je hond op het veld, hij vliegert als een dolle aan de lijn heen en weer, springt tegen je op, springt misschien zelfs tegen andere mensen op, gaat ineens graven, doet alsof hij helemaal wappie is geworden en hij is totaal niet meer bereikbaar voor je.
Grote kans dat je hond ook hier te maken heeft met fiddle about.
Fiddle about heeft de nare eigenschap dat het er voor ons mensen heel grappig uit kan zien. Je hond die ineens als een konijn rond springt of als een op hol geslagen paard tegen de muren omhoog rent. Maar het is dus helemaal niet zo grappig. Je ziet die fiddle about juist als je hond zich totaal niet comfortabel voelt.
Het is een heel duidelijk signaal aan jou dat wat je nu van je hond verwacht, in welke situatie jullie je nu bevinden of wat je hem hebt laten doen echt teveel is. Hij kan het niet handelen. Neem dit dus serieus en kijk eens objectief naar de situaties waarin je de fiddle about ziet. Voorlopig stel je je hond even niet meer bloot aan die situaties. Laat hem eerst maar eens tot rust komen.
Later kan je (eventueel onder begeleiding) werken aan de emotie die je hond ervaart bij het zien of ervaren van die prikkel waar hij zo’n moeite mee heeft. Als je de emotie om weet te buigen naar positief of op z’n minst neutraal, dan zal het gedrag mee veranderen. Maak dus niet de fout om fiddle about te gaan bestraffen of je hond gelijk ergens op te sluiten om maar van zijn gedrag af te zijn.
Nee, neem het mee als leerles. Breng in kaart wanneer het gebeurt en zorg dat je het in de toekomst voor bent. Al moet je er een dagboek over bijhouden. Als dat helpt dan doe je dat. Breng in kaart wat je op een dag allemaal met je hond doet en beschrijf zijn gedrag gedurende de dag. En zie je ergens een uiting van fiddle about? Achterhaal wat nu precies die druppel was die de emmer deed overlopen en zorg dat het niet meer gebeurt.
Hopelijk is er vanaf nu minder fiddle fiddle en meer chilly chilly.
Heb jij een hond die snel overprikkeld is en is relaxt buiten wandelen voor jullie best “een dingetje”? Check mijn online cursus “Help je overprikkelde hond om te ontspannen!” eens. In 9 modules neem ik je mee in de belevingswereld van een overprikkelde hond. Je krijgt een volle rugzak met moderne kennis en oefeningen waar je zelfstandig, op jullie tempo, mee aan de slag kan gaan. Op naar ontspanning! Check hier de cursusinhoud.
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties