Heb jij een hond die gedragsproblemen vertoont? Dan is één van de vele puzzelstukjes die meespelen vaak een te volle stress-emmer. In dit artikel wil ik de diepte met je ingaan over dit stress-emmertje, zodat je gaat begrijpen wat dit nu precies is en hoe het dan zit met die link tussen gedragsproblemen en een te volle stress-emmer. Ik ga proberen het in begrijpelijke taal te schrijven en niet met allerlei moeilijke termen te smijten, zodat het goed te volgen is.
Hopelijk ga je hierdoor ook beter doorkrijgen hoe dit stress-emmertje bij jouw eigen hond werkt. Want als jij gaat begrijpen hoe dit werkt, kan je er vandaag al voor gaan zorgen dat het stress-emmertje van jouw hond rustig aan wat leger wordt en het lichaam van je hond kan herstellen. En dit gaat absoluut een positief effect hebben op het gedrag van je hond.
First things first.. dat stress-emmertje bij honden. Wat is dat nou voor een raar ding?
Je kan dit zien als een denkbeeldig emmertje dat jouw hond met zich meedraagt. Hoe voller die stress-emmer is, hoe explosiever en heftiger een hond zal reageren. Iedere hond is uniek en de grootte van die stress-emmer is dan ook per hond verschillend. Bij de ene hond kunnen er 10 bommen tegelijk afgaan en hij is er nog niet van onder de indruk. Bij de andere hond hoeft er alleen een bakkie koffie te hard op de tafel gezet te worden en hij staat al op scherp.
Er zijn heel veel factoren die invloed hebben op de grootte van het stress-emmertje van jouw hond. Dit kan zelfs al begonnen zijn in de buik van mams en de genen die zij heeft doorgegeven. Voor nu ga ik hier niet dieper op in, anders wordt het een boek in plaats van een artikel. 😉
Maar belangrijk om te onthouden is; Iedere hond is een individu en de grootte van het stress-emmertje en wat de hond kan incasseren is dus per individu verschillend. De ene hond kan bij wijze van spreken een speciekuip hebben als stress-emmer en de andere hond heeft slechts een klein koffie mokje.
Hoe werkt dat stress-emmertje bij honden in de praktijk?
Voordat ik deze vraag beantwoord wil ik je eerst wat vertellen over stress-hormonen en de werking daarvan op het hondenlichaam. Dit is zo waardevol om te begrijpen.
Als een hond iets spannends of opwindends (kom ik straks op terug) meemaakt, maakt het lichaam het stress-hormoon adrenaline aan. Adrenaline zorgt ervoor dat het lichaam razendsnel in actie kan komen in bedreigende situaties. Bij ons mensen werkt dit net zo. Stel dat jij op een ladder staat en de ladder gaat wankelen, dan is het dankzij de aanmaak van adrenaline dat jij je vliegensvlug ergens aan vast kunt grijpen en dus kunt overleven. Bij honden werkt dit exact hetzelfde.
Jouw hond heeft bijvoorbeeld moeite met andere honden en vindt ze erg bedreigend. Jullie zijn aan het wandelen en er komt een andere hond aan. De jouwe neemt deze andere hond waar, zal misschien eerst wat subtiele stress-signalen laten zien en het lichaam maakt adrenaline aan. Pik jij dit niet op en loop je gewoon door dan kan de hond in deze situatie kiezen om te vechten, te bevriezen, heel druk te gaan doen (fiddle about) of te vluchten bij het zien van die spannende prikkel.
Dit is in ieder geval wat adrenaline doet. Een signaal afgeven in het lichaam; KOM IN ACTIE EN WEL NU METEEN!!!
Iedere hond heeft zijn eigen manier om met lastige situaties om te gaan. Net wat ik hierboven schreef. Vluchten, bevriezen, vechten of heel druk gaan doen zijn de meest voorkomende.
Is de betreffende prikkel of gebeurtenis die voor die adrenaline boost zorgde weer uit beeld? Dan zal de adrenaline weer vrij snel gezakt zijn. Maar dan komt het belangrijkste. In het lichaam wordt namelijk ook cortisol aangemaakt. Een ander stress-hormoon. En dit is een wat minder gezellige.
Cortisol zorgt ervoor dat de hond na zo’n bedreigende situatie nog een hele tijd alert blijft.
Ook dit werkt precies zo bij mensen. In tegenstelling tot adrenaline (kortdurend, snel in actie komen!) is cortisol helaas niet zo snel verdwenen uit het hondenlichaam. Het is nog niet precies bekend hoe lang het duurt voordat dit gezakt is, maar ga er vanuit dat we het hier echt wel over meerdere uren mogen hebben.
Een beetje stress is helemaal niet erg. Sterker nog; zonder stress zouden we niet eens kunnen leven. En in levensbedreigende situaties mogen we heel erg dankbaar zijn voor adrenaline en cortisol. Het hoort ook gewoon bij het leven. Maar veel teveel stress zorgt voor overspannenheid en heeft negatieve effecten. Zowel fysiek als mentaal. Maak die scheiding dus goed. Dit artikel gaat specifiek over veel te veel stress. Niet over een beetje stress wat gewoon helemaal oké is.
Als er probleemgedrag speelt bij jouw hond is er een grote kans dat een veel te volle stress-emmer een belangrijk puzzelstukje is.
Dat lichaam staat continu in de actiestand (door de overload aan cortisol), dat emmertje zit stampersvol en de hond krijgt niet voldoende de kans om de stress te kunnen verwerken. En het voorbeeld dat ik een stukje hierboven gaf gaat dus over slechts één spannende gebeurtenis. Eén spannende prikkel.
Dit was dus de eerste schep stress in die denkbeeldige stress-emmer. Deze schep stress (de cortisol) blijft nog meerdere uren actief. Om dit weer te verwerken zou een hond dus een aantal uur moeten rusten. Zo kan dat stress-emmertje weer wat leger worden en kan het lichaam de stress verwerken en herstellen.
En precies hier gaat het dus zo ontzettend vaak mis. De stress-emmer van de hond blijft overlopen.
Hondeneigenaren zijn zich helemaal niet bewust van wat er in het lichaam van hun hond gebeurt en hoeveel rust een hond nodig heeft. De hond krijgt dus ook helemaal de kans niet om de stress van die ene, enkele gebeurtenis te verwerken, want de volgende spannende gebeurtenis dient zich alweer aan. En even later weer een volgende gebeurtenis die stress oplevert. En even later weer een stressvolle gebeurtenis… En zo gaat het maar door en door en door.
Dat emmertje loopt op een gegeven moment compleet over en we spreken dan niet meer over een aantal uur om het te verwerken, maar over dagen. Soms zelfs wel weken of maanden. Zeker wanneer jij een hond hebt wiens stress-emmer al een hele lange tijd bomvol zit, kan het ook heel lang duren voor het lichaam weer hersteld is.
Je hebt als het ware gewoon een hond met een burn-out. Compleet overspannen.
Wat dus heel belangrijk is, is dat jij gaat herkennen welke gebeurtenissen, situaties of prikkels jouw hond stress bezorgen. En hier kom ik gelijk op een ander belangrijk punt.
Als wij mensen het woordje “stress” horen, dan denken wij al heel snel aan iets negatiefs. Stress heeft voor veel mensen een negatieve lading en we denken aan nare dingen. Aan bedreigingen, aan dingen die niet leuk zijn. Maar stress hoeft NIET negatief te zijn. Ook LEUKE dingen kunnen zorgen voor stress. Stel dat jij een hond hebt die helemaal uit zijn dak gaat van blijheid als er visite komt, dan staat die hond op dat moment stijf van de adrenaline.
Of als jij met je hond een bepaalde cursus of sport doet waar hij knetterdol op is. Jullie komen aan op het trainingsveld en je hond staat te piepen en te springen om te kunnen beginnen. Om nog maar niet te spreken over het gooien van ballen of takken.
Ook dit is stress! Positieve stress… dat wel. Maar stress is stress. En de werking op het lichaam is exact hetzelfde.
Het lichaam maakt adrenaline en cortisol aan. Het is dus een grote valkuil om te denken dat over de top enthousiasme of blijheid of welke uitbundige reactie dan ook (die dus niet negatief is) geen invloed heeft op het stress-emmertje en gedragsproblemen.
Deze zaken spelen een net zo’n grote rol in het voller raken van die stress-emmer.
Aan jou dus de taak om je hond heel goed te gaan observeren en hem als het ware opnieuw te leren kennen. Neem hierbij iedere situatie of prikkel serieus. Want ook al geeft jouw hond een hele milde stress reactie als hij bijvoorbeeld over zijn hoofd geaaid wordt (even een tongel of wat oogwit tonen), ook dit is een schep stress die in de emmer van je hond terecht komt.
Kijk dus eens kritisch hoe de dagen van jouw hond eruit zien en wat hij allemaal voor zijn kiezen krijgt. Positief en negatief. Hoe groot of klein het ook is.
Om een gezond stress niveau te hebben en te behouden, moet het lichaam de kans krijgen om te herstellen. En dit gebeurt wanneer een hond rust. Wist je dat een volwassen hond gemiddeld 12 tot 16 uur slaap per etmaal nodig heeft? Pups en oudere honden zelfs nog meer. Dus in de meest ideale situatie krijgt jouw hond tussen spannende of opwindende gebeurtenissen de kans om een aantal uur te rusten en de prikkels, ervaringen en indrukken te verwerken. Zo kan het lichaam weer herstellen en kan dat stress-emmertje wat leger worden.
Echter blijkt in de praktijk dat heel veel honden de kans helemaal niet krijgen om dit te kunnen verwerken. Stress stapelt namelijk. Als het goed is heb je dat inmiddels al wel door gekregen door bovenstaand verhaal te lezen. En als het maar blijft stapelen, stapelen en nog eens stapelen dan krijg je een hond die gewoon op zijn tandvlees loopt en ontzettend explosief kan reageren.
Dit heet overigens trigger stacking.
Trigger stacking is dus niets anders dan dat er in een te korte tijd teveel spannende gebeurtenissen plaatsvinden en de hond tussendoor niet de kans krijgt om het allemaal te verwerken. Wat er gebeurt als een hond dus rondloopt met zo’n bomvolle stress-emmer, is dat hij mega explosief kan reageren.
Ineens valt hij bijvoorbeeld uit naar een prikkel op straat. Of blaft hij naar ieder prikkeltje dat voorbij komt. Ineens wordt hij hartstikke angstig en wil niets anders dan wegvluchten. Of hij is ineens totaal niet meer aanspreekbaar en bereikbaar voor je en gaat volledig over de flos. Of er volgt “ineens” een bijtincident…
Er komt namelijk vroeg of laat een druppel die de stress-emmer letterlijk doet overlopen en je hond kan het gewoonweg niet meer handelen.
Heb jij weleens in een situatie gestaan waarin je hond iets deed wat hij normaal nooit doet? Een bepaalde gedraging die je niet hebt zien aankomen en die je compleet overdonderde? Grote kans dat hier sprake was van trigger stacking. Of merk jij tijdens de wandelingen dat je hond de ene keer wél naar een bepaalde prikkel uitvalt en een andere keer totaal niet reageert op dezelfde prikkel? Wederom een grote kans dat de inhoud van zijn stress-emmer hier een hele grote rol in speelt.
Want nogmaals; hoe voller die stress-emmer, hoe heftiger en explosiever een hond kan reageren.
Daarom is het zo waardevol om je te verdiepen in de hondentaal, de subtiele stress-signalen op te leren pikken en je eigen hond te leren kennen. Waar heeft hij moeite mee? Wat vindt hij spannend? Of waar bouwt hij juist heel veel positieve stress van op? Welke dingen vullen die stress-emmer nu precies? En zorg vervolgens dat je hond voldoende tijd krijgt om te kunnen herstellen. Gedoseerd over de dag. Maak beslissingen die goed zijn voor je hond. Als je weet dat je hond zijn emmertje al aardig vol zit en je weet dat hij onbekende mensen spannend vindt… dan is het niet zo’n goed idee om hem later op de dag ook nog eens mee te nemen naar een nieuwe omgeving met onbekende mensen.
Wees de advocaat van je hond en ga verstandig met hem en zijn stress-emmer om.
Vind je dit moeilijke materie? Begin dan eens met observeren en schrijven! Schrijf alles op waarvan jij ziet dat het je hond stress oplevert. Negatief en positief, klein en groot. En start dan eens met het bijhouden van een dagboekje. Zo krijg je inzicht in wat je hond op een dag allemaal voor zijn kiezen krijgt, hoeveel hij tussendoor slaapt/rust en dan kan je het over een andere boeg gaan gooien.
Zijn stress-signalen bij honden nieuw voor je? Check dan dit artikel eens.
Stel je hond minder bloot aan stressvolle situaties en zorg voor veel meer rust uren tussendoor. Dan zal het allemaal ook minder snel escaleren en komt er stapje voor stapje steeds meer rust in dat hondenlijf. Kan je je voorstellen dat als jij het voor elkaar krijgt om dat stress-emmertje wat leger te laten lopen en in de toekomst voorkomt dat die emmer compleet overspoelt, dat je hond lekkerder in zijn vel komt te zitten en veel meer kan incasseren? Dat hij minder explosief reageert? Niet meer zo op zijn tandvlees loopt?
Het is veel informatie dus neem je tijd om dit te laten bezinken. Lees het desnoods een aantal keer terug en kijk eens wat jij kan veranderen in het leven van je hond om dat stress-emmertje niet meer over te laten stromen.
Grote kans dat je al wat verandering gaat ervaren in het gedrag, door alleen hier al serieus mee aan de slag te gaan.
Ik hoop dat je weer wat wijzer bent geworden en ik wens je heel veel succes!
Liefs,
Nina 😘
Heb je mijn do-it-yourself online cursussen al gespot? Deze drie cursussen hebben reeds duizenden eigenaren en hun viervoeters mogen helpen. Heb jij een hond uit het buitenland, een hond die heel snel overprikkeld is of een hond met verlatingsangst? Check deze drie pareltjes dan zeker! Alle informatie over de online cursussen vind je op deze pagina. Enjoy! ✨
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties