Dit is een onderwerp waar ik al vaker over geschreven heb. Managen (voorkomen dat je hond in een moeilijke situatie komt) is altijd stap 1 als je iets wil veranderen aan het gedrag van je hond. Toch blijven hier regelmatig vragen over komen. Want dan leert ‘ie het toch nooit? En dat is echt een misvatting. In dit artikel leg ik je stap voor stap uit hoe dit zit.
In ieder traject is ook mijn allereerste advies en de allereerste stap die genomen wordt; zorg dat je hond niet blootgesteld wordt aan moeilijke situaties en voorkom confrontaties. Ga lastige prikkels dus uit de weg en zorg voor omstandigheden waarin je niet (of in ieder geval echt zo min mogelijk) geconfronteerd wordt met die moeilijke prikkels of lastige situaties.
Veel mensen voelen in eerste instantie weerstand op dit stuk.
“Want als ik nu alles moet vermijden, leert mijn hond het toch nooit?”
We gaan eerst de diepte in over dit stuk. Je hond zou dus volgens jouw eerste gedachte niets leren omdat je alles uit de weg gaat.
Een hond die moeite heeft met bepaalde prikkels/situaties en daar bijvoorbeeld naar uitvalt of er angstig of gespannen op reageert, ervaart op die momenten ontzettend veel stress. Hij heeft het echt moeilijk. Ik neem aan dat je zelf ook wel begrijpt dat je hond niet doet wat hij doet omdat hij zich prettig voelt. Hij heeft het gewoon enorm lastig.
Hij staat op die momenten ook helemaal niet open voor *nieuwe* leerervaringen en dat komt door de spanning. De stress is veel te hoog en als het stress-niveau van een hond te hoog is, volgt er als het ware een blokkade in de hersenen. De hond kan niet meer nadenken, voelt zich allesbehalve veilig en is vaak niet meer bereikbaar. Hij zit torenhoog in zijn spanning en schiet compleet in een overlevingsstrategie (het uitvallen, de angst of welke andere stress reactie dan ook).
Dus iets nieuws leren is er op dat moment echt niet bij. Dat kan je hond gewoon niet.
Leren kan alleen als je hond zich veilig voelt, als er rust is en wanneer de stress niet te hoog is. Het moge duidelijk zijn dat er in deze situaties geen sprake is van ontspanning, veiligheid en rust. Althans… niet in de beleving van de hond.
Het enige dat jouw hond op die momenten wél leert, is dat zijn huidige strategie (uitvallen bijvoorbeeld) fantastisch werkt. Hij kan zich op die manier veilig houden. Het is zijn coping strategie. Hij valt immers uit en de bedreigende prikkel verdwijnt vroeg of laat.
Jij en ik weten dat die prikkel sowieso weg gaat. Een fietser vervolgd zijn weg gewoon. Een auto rijdt ook door en verdwijnt uit beeld. En iemand die zijn hond aan het uitlaten is, maakt ook gewoon zijn rondje verder af.
Maar in de beleving van jouw hond verdwijnt die prikkel omdat hij uitvalt. En iedere keer dat hij uitvalt, raakt het meer en meer verankerd in zijn systeem.
En dat is nou net het leerproces waar je zo graag vanaf wil, toch?
Om het mensen wat beter uit te leggen hoe het werkt in het koppie en lijf van de hond, gebruik ik vaak het verhaaltje over de twee weggetjes.
Het gedrag dat je hond nu vertoont kan je zien als een dikke, vette snelweg die steeds maar weer opnieuw afgelegd wordt in zijn hersenen. Steeds maar weer kiest hij voor dezelfde snelweg en iedere keer dat hij over die snelweg heen gaat, wordt die weg steeds dikker. Het zit compleet in zijn systeem. Zonder na te denken kiest hij steeds maar weer voor deze snelweg.
Wil je je hond leren om ontspannen of op zijn minst neutraal te reageren op die prikkels? Dan zal er een nieuw weggetje aangelegd moeten gaan worden. Maar nu is dat nog een dichtgegroeid bos waar geen paadje te bekennen is. Dat nieuwe paadje moeten jullie samen aan gaan leggen.
Dit wordt eerst een heel klein mini paadje en hoe vaker jullie samen over dit paadje gaan (lees; hoe vaker jij je hond voor succes opzet en hem het nieuwe paadje laat nemen), hoe dikker dat nieuwe paadje gaat worden.
Uiteindelijk wil je dat dit nieuwe paadje dus die enorme, dikke snelweg gaat worden.
Je hond zal dan steeds sneller voor deze nieuwe weg kiezen. Je hond zal steeds sneller voor deze nieuwe manier van omgaan met de moeilijke situatie kiezen. Het ultieme doel is dat hij dit uiteindelijk zélf gaat doen, omdat hij inmiddels geleerd heeft dat hij ook een andere keuze heeft om met die moeilijke situatie te dealen.
Maarrrr…. zolang die oude snelweg nog bestaat, zal je hond ongetwijfeld voor die weg gaan. Het is immers enorm geconditioneerd.
Je hond is immers al tot in de treuren over die oude weg gegaan.
Dus naast het aanleggen van die nieuwe weg, is het taak om ervoor te zorgen dat er gras over die oude snelweg gaat groeien. Die oude weg moet niet meer afgelegd gaan worden. Die weg moet gaan verdwijnen.
Dus aan de ene kant ga je aan de slag met het aanleren van nieuw gedrag (het nieuwe weggetje) en aan de andere kant zorg je ervoor dat je hond stopt met het oefenen van zijn oude gedrag (de oude snelweg).
Dit is heel beknopt neergezet, want er gaat nog zoveel vooraf aan het daadwerkelijke trainen.
Je zal als baasje zicht moeten krijgen op hoe stress bij jouw hond werkt. Bij gedragsproblemen zit er vaak een grote link met een veel te volle stress-emmer en geen goede balans tussen actie en rust. Dat figuurlijke stress-emmertje zal dus eerst leger moeten worden (je hond moet rust gaan krijgen om de stress te verwerken), zodat hij ook echt open gaat staan om te leren en lekker in zijn vel komt te zitten. Hier zal dus veel aandacht aan besteed moeten worden. Lees hier wat dat stress-emmertje bij honden precies inhoudt en hoe dat werkt.
Daarnaast is het gedrag dat je aan de buitenkant ziet, slechts een gevolg van iets wat er binnenin jouw hond gebeurt.
Er zit een emotie onder. Veel honden vallen bijvoorbeeld uit vanuit angst. Ze voelen zich bedreigd. Je kunt niet aan het gedrag gaan “sleutelen”, zonder aandacht te besteden aan die onderliggende emotie. Het uitvallen op zich is geen oorzaak. Het is een gevolg. Dat laagje dieper is waar aan gewerkt moet worden. De hond moet zich veilig en prettig gaan voelen en vertrouwen gaan krijgen.
Dat gaat niet gebeuren als hij buiten steeds maar op zijn hoede rond moet lopen, omdat er van iedere kant weer een bedreiging kan komen.
Als de hond toch steeds geconfronteerd wordt met bijvoorbeeld andere honden en naar ze uitvalt, dan is dit iedere keer weer een negatieve ervaring met andere honden. En iedere keer dat het gebeurt raakt dit gedrag meer en meer verankerd in zijn systeem. Die oude snelweg wordt steeds dikker.
Dus; starten met het vermijden van confrontaties in training is echt essentieel. In het begin in ieder geval.
Later zullen de trigger situaties op grote afstand en in gecontroleerde omstandigheden weer opgezocht gaan worden. De beleving van de hond moet gaan veranderen. De bedreigende prikkels moeten een andere lading krijgen voor je hond. Het liefst natuurlijk positief, maar als dat niet haalbaar is dan in ieder geval neutraal.
Dit gebeurt heel erg gedoseerd, heel erg bewust, heel erg rustig aan en altijd rekening houdend met wat de hond aankan. Stapje voor stapje. Dat is het stuk training wat later aan bod komt.
Maar voordat jullie zover zijn is de eerste stap inderdaad; het zoveel mogelijk vermijden van confrontaties. De oude snelweg laten verdwijnen…
Eerst managen, dan trainen.
Dit managen is iets waar je heel goed zelf al mee aan de slag kunt gaan. Zoek een uitlaatgebied waar je nauwelijks prikkels tegenkomt. Wees creatief en kijk eens wat er mogelijk is.
Ook op dit stuk komt er overigens vaak weerstand.
Veel mensen denken dat ze geen mogelijkheden hebben om prikkels te ontwijken. Maar met een beetje creativiteit is er meer mogelijk dan je denkt.
Rij desnoods 1x per dag met de auto naar een fijn gebied voor een lange wandeling. Kijk eens rond welke mogelijkheden je hebt in de omgeving. Misschien een rustige polder? Een industrie terrein? Een ander ruim terrein in the middle of nowhere? Er is echt wel wat te vinden. Maar ja, je zal er wel wat moeite voor moeten doen, energie in moeten steken, je eigen gewoontes moeten doorbreken en dat is echt jouw aandeel in dit verhaal.
Denk dus eens na; wat is nu de situatie of wat zijn nu de prikkels waar jouw hond zoveel moeite mee heeft? En probeer dan eens open minded te bedenken welke opties je hebt om deze moeilijke situaties te voorkomen.
Voel je nog steeds weerstand en is je eerste gedachte; “Ja maar.. ik heb echt echt ECHT geen mogelijkheid om dit te doen”.. laat het dan een paar dagen rusten.
Laat de weerstand wat zakken en kijk er na een paar dagen nog eens naar. Wie weet ontstaat er vanzelf meer ruimte bij je en komen de ideeën dan wél ineens omhoog.
Komt het dan nooit voor dat er écht geen management tools te vinden zijn voor een bepaalde hond en zijn baasje? Natuurlijk wel. Niet alles is maakbaar (was het maar zo he) en het komt soms wel degelijk voor dat er eigenlijk geen management mogelijkheden zijn.
Maar…. deze gevallen zijn wel zeldzaam.
Daarom is het zo belangrijk om voorbij je eigen weerstand te komen en open minded en creatief te kijken naar de mogelijkheden die er wél zijn. En het hoeft niet perfect te zijn. Als je het voor elkaar krijgt om in ieder geval een stukje spanning weg te nemen bij je hond met management, dan krijg je van mij al een staande ovatie.
Er zijn overigens ook veel mensen die inmiddels prima hun weg hebben gevonden met enkel managen. Ze gaan moeilijke situaties gewoon uit de weg en blijven dat doen. Een vervolgstap (trainen) wordt niet genomen. Helemaal prima! Als jullie samen maar lekker kunnen ontspannen en genieten van jullie wandelingen. En als je dat kunt door lekker te managen en de rust op te zoeken, gewoon doen! Het gaat erom wat voor jullie werkt en hoe jullie samen kunnen genieten.
Ik train bepaalde dingen zelf ook niet met Faye hoor.
Op zo een 10 tot 15 minuten rijden heb ik hier prachtige gebieden waar we geen kip tegenkomen. Zalig. Ik rij daar dus 2x per dag heen en er is geen vuiltje aan de lucht. Van mij hoeft ze niet te dealen met drukke hondenparken of wandelingen in de woonwijk met veel prikkels. Ik vind er zelf ook geen klap aan om daar te lopen en als we het zo op kunnen lossen? Zalig toch?
Geen probleem maken van iets dat geen probleem is.
Dus in het kort.. stap 1 is altijd managen en de stress en het oude weggetje uit dat hondenlijfje en koppie laten verdwijnen. Een eventuele vervolgstap is trainen.
Wil je het niet alleen bij managen houden en later ook daadwerkelijk aan de slag met trainen? Schakel dan een professional in. Het is niet verantwoord om hier via internet specifieke tips over te geven. Aangezien ik nog steeds geen glazen bol heb, kan ik dat ook helemaal niet. Hoe graag ik ook zou willen.
Iedere hond is anders, ieder baasje is anders en iedere situatie is anders. Ga daarom voor succes en schakel goede hulp in.
Maar tot die tijd is management iets waar je heel goed zelf al mee aan de slag kunt gaan. En wie weet geeft dit jullie al zoveel rust en ruimte dat er niet eens een probleem meer is.
Volg je me al op Facebook en Instagram? Daar plaats ik regelmatig interessante kennis en tips & tricks over honden en hondengedrag. Zie ik je daar?
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties