Een veelvoorkomend probleem is dat van de hond die uitvalt aan de lijn. Als de hond losloopt dan gaat het eigenlijk best wel goed en is er niet zoveel aan de hand. Maar zodra die lijn eraan zit is het één grote ellende en verandert jouw lieve viervoeter in een uitvallend ‘monster’. Wat gebeurt hier nu precies? En wat is de invloed van de lijn?

First things first om misverstanden te voorkomen.

Met dit stuk zeg ik NIET dat je je hond zomaar los moet laten. Absoluut niet. Dat is onverantwoord en niet de insteek van dit artikel. Ik deel inzicht en kennis over wat de lijn voor invloed kan hebben op het gedrag.

Allereerst wil ik benoemen dat een medische oorzaak altijd uitgesloten moet worden. Pijn kan ontzettend veel invloed hebben op gedrag. Dit kan echt een trigger zijn voor uitval gedrag. Zeker als dit van de één op de andere dag ineens ontstaat. Neem dit aspect dus zeker mee en laat je hond bij twijfel altijd nakijken door je dierenarts. Probleemgevend gedrag bij honden door pijn komt vaker voor dan je denkt. Lees er in dit artikel meer over.

Dan, naar het onderwerp zelf…

Uitvalgedrag kent verschillende gradaties. We kennen allemaal de hond die al blaffend en grommend als een malle in de lijn gaat hangen. Dit is denk ik wel het meest duidelijke voorbeeld van de uitvallende hond. Maar het hoeft niet altijd zo heftig te ogen. Jouw hond kan bijvoorbeeld ook ‘alleen maar’ blaffen of wat grommen. Misschien trekt hij alleen heel erg aan de lijn, maar maakt hij er verder geen geluid bij.

Hoe het uitvallen er precies uit ziet kan dus per hond verschillen. En hoe het er precies uit ziet maakt ook helemaal niet uit. Waar het om gaat is dat in al deze gevallen de hond kiest voor de strategie “vechten”.

Een belangrijk weetje is overigens dat in heel veel gevallen een hond uitvalt vanuit onzekerheid of angst. Voor veel mensen is dit nog niet altijd zo goed te begrijpen. Want een uitvallende hond oogt toch helemaal niet bang? Maar toch is het de realiteit dat er bijna altijd een angst motivatie onder zit. De hond voelt zich bedreigd en zet de aanval in. Want… de aanval is immers de beste verdediging. En als de hond zich niet bedreigd zou voelen, dan is er ook geen reden om uit te vallen.

Veel honden lijken zelfs als een magneet naar een spannende prikkel toegetrokken te worden. Ook dit is voor veel hondenbaasjes verwarrend. Want als hij het zo spannend of zelfs eng vindt, waarom gaat hij er dan juist naartoe?! Nou ja, iets wat eng is, wordt vaak minder eng als je kunt checken wat het is. Het is een soort controledrang. Zo kun je dat vertalen. Maar reken maar dat er in veel gevallen dus echt een angst motivatie onder het gedrag zit.

Oké, even terug naar de strategie “vechten”.

Naast “vechten” zijn er nog drie strategieën waar honden op terug kunnen vallen als ze zich bedreigd voelen. Namelijk “vluchten”, “bevriezen” en “maf doen”. Die laatste heet ook wel fiddle about.

Mijn eigen hondje Faye is daar een mooi voorbeeld van. Als wij ergens lopen en er komt een hond tegemoet en zij vindt dit spannend, dan kan zij heel erg druk gaan doen. Ze gaat gekke bokkensprongen maken en wordt hyper. Het ziet er voor de meeste mensen heel erg komisch uit en bijna iedereen interpreteert het als “kijk dat hondje eens leuk willen spelen”, maar in werkelijkheid vindt zij de situatie gewoon te spannend en dit is haar manier om daar mee om te gaan. Dit is een voorbeeld van fiddle about. Check hier een artikel waarin ik je precies uitleg wat fiddle about is.

En in dezelfde situatie zou een andere hond dus kunnen kiezen voor vechten, bevriezen of vluchten.

Dus we hebben “vechten”, “vluchten”, “bevriezen” en “maf doen”.

Dit zijn de 4 strategieën die een hond in kan zetten als hij zich bedreigd voelt.

Een hond die losloopt heeft alle ruimte om te kunnen vermijden. Om te kunnen ontwijken. Als er iets nadert wat hij spannend vindt, dan kan hij er zelf voor kiezen om de situatie uit te weg te gaan. Dit is ook wat honden van nature het liefste doen. Het zijn immers conflict vermijdende dieren.

Wat is nu het probleem met die lijn? De mogelijkheid om te ontwijken is er niet! Want ja.. hij zit vast! Hij is volledig afhankelijk van jou… De hond kan geen kant op.

Nu is het ook nog eens zo dat veel mensen nog niet zoveel kennis hebben over stress-signalen bij honden (check dit artikel), dus wat gebeurt er vaak? De begeleider van de hond blijft gewoon doorlopen. De hond heeft geen enkele keus meer. Hij wordt rechtstreeks meegenomen richting de dreiging. Sommige honden proberen nog stil te blijven staan of gaan plat op de grond liggen (weet je nog, strategie “bevriezen”?), maar vaak moeten ze gewoon doorlopen van de eigenaar. Vluchten kan ook niet. Maf doen aan de lijn wordt ook een beetje lastig. Dus ja…

Van de 4 strategieën blijft er nog maar 1 optie over en dat is uitvallen.

De hond wordt eigenlijk gewoon in een positie gezet dat hij niet anders kan dan uitvallen. Hij heeft geen andere mogelijkheden. Vaak wordt die lijn door de eigenaar ook nog eens flink kort gepakt om te voorkomen dat er iets gebeurt, maar de hond wordt daardoor nóg meer klem gezet.

Hij kan letterlijk geen kant meer uit.

Tenslotte worden uitvallende honden helaas nog vaak gecorrigeerd en dit verergert de situatie ook nog eens extra. Het uitvallen van jouw hond is zijn overlevingsstrategie. Hij is zich helemaal niet bewust van wat hij doet. Het gebeurt automatisch. Hij staat stijf van de stress. Dus als jouw hond op dat moment op zijn mieter krijgt van jou dan legt hij niet de link tussen jouw correctie en zijn gedrag. Sterker nog! De kans is heel erg groot dat hij jouw correctie linkt aan de tegemoetkomende hond! Het gedrag wordt dus alleen maar erger.

Onder het uitvallen zit waarschijnlijk een angst motivatie, weet je nog?

Dus jouw hond vindt de tegemoetkomende hond al super eng en dan krijgt hij ook nog eens een keer op zijn donder! Daar gaat hij andere honden absoluut niet leuker van vinden. Integendeel…. de problemen zullen op termijn alleen maar verergeren.

Uitgebreider lezen en leren waarom corrigeren van je uitvallende hond vaak averechts werkt? Check dit artikel.

Wat kun je dan wel doen?

Als jij met dit gedrag aan de slag wilt dan zijn er vier zaken heel erg belangrijk.

  • Een eerste stap is om deze confrontaties te voorkomen. Stop het ‘oefenen’ van het uitvallen. Daarnaast is iedere confrontatie wéér een negatieve ervaring met andere honden. Het is wéér een bevestiging voor jouw hond dat andere honden bedreigend zijn. Voorkomen dus! Zie jij een hond aankomen en merk je dat jouw hond het moeilijk vindt? Steek dan de straat over of draai om. Maar ga in geen geval de confrontatie aan. Vergroot de afstand… help jouw hond. Dit heet ook wel management en management is in iedere training cruciaal. En denk jij nu “Ja, maar van vermijden leert ‘ie het toch nooit?”. Lees dan dit artikel eens heel aandachtig. Want als jij iets wil veranderen aan het gedrag van jouw hond, is dit echt stap nummer 1.
  • Uitvogelen waar de stress-drempel van jouw hond ligt. En dat is een hele mooie waar je zelf al mee aan de slag kan gaan. Als jouw hond moeite heeft met een bepaalde prikkel dan speelt afstand een hele grote rol. Hoe dichter je bij de prikkel bent, hoe lastiger jouw hond het krijgt. Er is een bepaald punt dat het teveel wordt en jouw hond in de actie schiet. Of het nu gaat om uitvallen, angstig reageren, heel druk worden of als een malle aan de lijn trekken. Gebeurt dit? Dan is je hond dus OVER zijn stress-drempel. Om met stap 1 (het voorkomen van confrontaties) aan de slag te gaan, is het cruciaal dat jij helder krijgt waar de stress-drempel van jouw hond ligt. Check hier het volledige artikel over dit onderwerp waarin ik je uitgebreider uitleg wat die stress-drempel exact is en waarin ik je de handvatten aanreik om dit stuk helder voor jullie te krijgen. Je kunt dan ruim op tijd managen en de afstand vergroten, nog voor het escaleert.
  • Zicht krijgen op hoe stress precies werkt in het lichaam van jouw hond en welke gebeurtenissen, activiteiten en prikkels de stress-emmer van jouw hond vullen. Hoe meer stress een hond in zijn lijf heeft, hoe explosiever ze reageren. Vergelijk het maar met ons mensen. Als wij gespannen zijn, dan hebben we vaak ook een veel korter lontje. Hier moet dus heel goed naar gekeken worden. Hoe voelt jouw hond zich over het algemeen? Zijn er misschien teveel stress-hormonen in het lichaam actief? Krijgt je hond gedurende de dag wel voldoende rust om alle prikkels te verwerken? Wat doen jullie allemaal? Hoe ziet jouw hond zijn dag eruit? Is er een goede balans tussen actie en rust? En de volgende stap is zorgen dat die stress omlaag gaat. Dit werkt bij iedere hond anders en het is een zeer groot onderwerp. Dit is niet iets waar ik een algemeen artikel over kan schrijven. Schakel dus een professional in die jou alles uit kan leggen over de werking van stresshormonen op het hondenlichaam en die met je meekijkt welke factoren de stress-emmer van jouw hond vullen. Wel kan je in dit artikel alvast lezen wat die stress-emmer exact is.
  • De vierde stap is natuurlijk werken aan de onderliggende emotie (vaak angst of onzekerheid) en het aanleren van nieuw, gewenst gedrag. In plaats van kiezen voor “de aanval is de beste verdediging” ga je de hond leren dat hij een andere keuze heeft. Namelijk neutraal reageren.. het laten gaan.. zich lekker met zijn eigen ding bezig houden. De hond moet zich veilig en ontspannen kunnen voelen op straat. Dus de oude gewoonte (uitvallen) moet gaan verdwijnen en de nieuwe gewoonte moet intensief getraind gaan worden. Daarnaast moet de wereld een grote speeltuin gaan worden voor je hond, zodat het een feestje voor hem wordt om met jou op stap te gaan.

Met stap 1 en 2 kan je direct zelf al aan de slag gaan. Je voorkomt dan in ieder geval dat het uitvallen verergert. Voor stap 3 en 4 adviseer ik altijd om een professional in te schakelen of (als je het toch eerst zelf wil proberen), check dan mijn online cursus. Meer info vind je onderaan.

Zet hem op!

Heb jij het gevoel dat het uitvallen van jouw hond waarschijnlijk door overprikkeling komt? Check dan mijn online videocursus “Help je overprikkelde hond om te ontspannen!”. Er is één module die specifiek over uitvalgedrag gaat en daarin geef ik je een fijn stappenplan om zelf aan de slag te kunnen met het uitvallen. Check de cursus HIER en na aanschaf kan je direct starten!

Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.