Een onderwerp dat veel aan bod komt in mijn begeleidingstrajecten is “socialiseren”. Of eigenlijk meer het feit dat het begrip socialiseren nogal eens verkeerd begrepen en toegepast wordt. Niet zelden is dit in de puppyfase behoorlijk mis gegaan. In dit artikel wil ik een stukje kennis en inzicht over dit belangrijke onderwerp met je delen.
Hoe kun je je hond nu op een goede wijze socialiseren?
Als jouw hond van een goede fokker komt zal hij de eerste stappen gemaakt hebben met de socialisatie. Maar daarna is het aan jou om hier verder op door te bouwen. Wanneer ik aan hondeneigenaren vraag wat socialiseren inhoudt dan krijg ik vaak als antwoord:
“Ja.. gewoon.. je moet ‘m overal mee naartoe nemen he.”
Of eh..
“Nou, dat ‘ie zoveel mogelijk meemaakt en ziet.”
Er zijn zelfs complete socialisatiekaarten in omloop. Inclusief kolom erachter om een vinkje te zetten. Mee met de tram, mee naar het station, mee naar school tijdens het speelkwartier, mee naar de markt, mee de winkels in, zoveel mogelijk honden ontmoeten, zoveel mogelijk mensen ontmoeten, verkeer, mee naar het terras..
Huppetee.. iedere dag aan de bak! Ga het hele lijstje maar af en vinken maar!
Vol overgave gaat de hondeneigenaar aan de slag met de socialisatie. Want tja.. anders kan de hond op latere leeftijd angst ontwikkelen. En dat willen we niet, toch? En hier kan het dus behoorlijk mis gaan. Want dit is geen socialiseren. Dit is je pupje overspoelen…
Oké, dat is misschien wat ongenuanceerd uitgedrukt van me. Het zal vast en zeker ook wel eens goed uitpakken. Maar dan heb je wel geluk…
Want wat is een hond socialiseren nou eigenlijk precies?
In het kort: met socialiseren leren wij de hond omgaan met allerlei prikkels in ons leven, zodat de hond later zo goed mogelijk kan functioneren in onze mensenwereld. Voor ons zijn alle prikkels in onze maatschappij normaal. Verkeer, spelende kinderen, rollende containers… noem het maar op. Maar voor een hond is daar niets natuurlijks aan. Zij moeten leren dat dit allemaal geen gevaar vormt.
Het blootstellen aan deze prikkels moet op zo’n manier gebeuren dat de ervaring voor de hond ONDER het niveau blijft van overweldigende en overspoelende gebeurtenis. Anders heb je dus een negatieve ervaring te pakken. De ervaring met de prikkel of situatie moet het liefst positief zijn en anders in ieder geval neutraal.
Dat betekent dus dat de hond het tempo bepaalt. Er moet goed gekeken worden naar wat de hond aankan en de hond mag niet zomaar in het diepe worden gegooid. Dit vergt een hele hoge mate van invoelen en inzicht. De hond moet de kans krijgen om vanaf een veilige (!!) afstand informatie op te doen over de prikkel. Dit betekent dus dat je jouw hond niet direct meeneemt een drukke winkelstraat in, maar dat je eerst eens voor een minuutje of 5 op afstand gaat staan om het hem allemaal rustig te laten bekijken.
Dit laten kijken is zó ontzettend belangrijk. Neem daar alle tijd voor, laat hem maar rustig informatie verzamelen. Het resultaat is straks een hond die eerst rustig een situatie in zal kunnen schatten (jij hebt hem immers geleerd dat dat helemaal oké is) en die niet direct in de actie schiet bij het zien van iets vreemds of verontrustends. Dit is hartstikke waardevol voor de rest van jullie leven samen.
En ga je daarna een stapje verder met je hond? Een rustige winkel in ofzo?
Nee, dat doe je dus niet. Daarna ga je lekker naar huis. Tijd om te slapen voor je hond. Indrukken verwerken en bijkomen van al die nieuwe ervaringen. Dit was meer dan voldoende voor 1 dag. Waak er dus ook voor dat je je hond meerdere keren per dag meesleept in allerlei situaties. Hij heeft tijd nodig om de nieuwe indrukken te verwerken en dat gebeurt in rust/slaap. Wist je dat een pup gemiddeld 18 tot 20 uur slaap per etmaal nodig heeft? Dus één activiteit per dag is meer dan voldoende. Sommige pups hebben het zelfs nodig om steeds even een rustdagje te hebben tussen de “socialisatie dagen”. Ze hebben al zoveel te verwerken. Onderschat dat niet.
Een volgende keer ga je, mits je viervoeter het aankan, weer een stapje verder door rustig iets dichter naar de drukte toe te bewegen. Hierbij let je heel erg goed op de signalen die je hond geeft. En zie je de stress-signalen oplopen (check dit artikel)? Tijd om te vertrekken. Haal hem uit de situatie en zie het als een les voor jezelf. De volgende keer kun je een stapje terug doen en meer afstand houden om het voor je hond behapbaar te houden.
Heel gedoseerd stel je hem dus bloot aan die nieuwe prikkels. Je begint altijd met makkelijke en veilige situaties. Je gooit je hond nooit direct in het diepe. Stapje voor stapje… rustig aan.
Even terugkomend op die socialisatie kaarten voor honden.
Vaak zijn het behoorlijke waslijsten en als je ervoor kiest om daar gebruik van te maken, wees dan kritisch. Choose your battles. Je hond hoeft niet alles te kunnen. Je hoeft niet die hele lijst verplicht af te werken. Als ik kijk naar mezelf; ik ga mijn hond nooit meenemen naar een markt of braderie. Vind ik zelf niet prettig, zij wordt daar echt niet gelukkig van, gaat niet gebeuren… punt. Dus dit heb ik ook niet meegepakt in de socialisatie van Faye. Waarom zou ik dat doen als ik haar toch nooit meeneem? Ik heb me gericht op de dingen die wij wél gaan doen. Ik heb me gericht op de prikkels waar Faye wél mee in aanraking gaat komen.
Is naar een markt of braderie gaan samen met je hond wel een wens van jou (en is jouw hond een type dat zoiets ook echt leuk vindt), dan is het natuurlijk verstandig om daar veel aandacht aan te besteden. Misschien is er iedere week wel een markt vlakbij jouw huis en ontkom je er niet aan om daar later langs te moeten voor het wandelen. In dat geval is het uiteraard slim om daar wel mee aan de slag te gaan.
Ga alleen niet als een kip zonder kop te werk.
Wees kritisch. Denk goed na wat je wilt gaan doen en ondernemen met je hond (als ‘ie later groot is) en focus op die ervaringen. Je hoeft niet alles aan te pakken. Blijf daarbij ook altijd kijken naar wat je hond ervan vindt. Jij kan bijvoorbeeld wel op je wensenlijstje hebben staan dat je je hond mee wil nemen naar een terrasje, maar als blijkt dat je hem daar echt geen plezier mee doet… kies dan voor zijn welzijn. Hij mag ook een stem hebben. Vind ik dan. Het zijn geen apparaatjes die je helemaal naar wens in kunt stellen.
Tenslotte wil ik nog even inzoomen op de begeleiding van je hond tijdens het socialiseren.
Stel; jij staat met je hond bij een supermarkt in de buurt en je hond kijkt naar de winkelwagentjes alsof het buitenaardse wezens zijn.
Hoe ga je daar dan NIET mee om?
Ga je hond niet dwingen. Tot mijn grote verdriet zie ik wel eens begeleiders die hun hond letterlijk aan de riem naar het object toetrekken. Vaak nog met de beste intenties pratend; “Kom op.. niks aan de hand! Ga eens kijken! Toe maar!”. Dit is dus het schoolvoorbeeld van een negatieve ervaring. Dit is dwang. De hond krijgt geen enkele kans om zelfstandig informatie op te doen en op zijn tempo het object te checken. Hij heeft geen enkele keuze, geen enkele controle. En dit is juist zo belangrijk voor je hond om neutrale of positieve ervaringen op te doen.
Lokken met voertjes is niet zo’n goed plan. Dit benadruk ik ook altijd als een hond angstig is voor bijvoorbeeld vreemde mensen. Als jij een voer beluste hond hebt, dan is er een grote kans dat hij wel dichterbij komt en het voer aanneemt. En als hij het op heeft dan schrikt hij zich een ongeluk omdat hij zo dichtbij het enge ding is. Dit is de ideale manier om een trauma in de hand te werken. Beter niet doen dus.
Er zijn mensen die zweren bij de methode “flooding”. Dit is eigenlijk niets anders dan je hond continu in hoge mate onder dwang blootstellen aan prikkels en situaties “zodat ‘ie er snel aan went”. Hij wordt als het ware continu ondergedompeld. Naast dat je hierbij het risico op aangeleerde hulpeloosheid loopt is het sowieso een verschrikking voor het welzijn van de hond. De hond kan op geen enkele manier ontsnappen uit deze vreselijke situatie, staat stijf van de stress en dit kan resulteren in serieuze trauma’s en aandoeningen. Dit is zo’n middeleeuwse aanpak. Please… be wise.
Hoe kun je het dan WEL doen?
Ga het object of de situatie rustig op een afstandje samen met je hond checken. Ga desnoods op je hurken bij hem zitten en laat hem maar kijken en zijn neusje gebruiken. Wees aanwezig en steun hem. Geef de controle aan de hond. Onthoud: hoe meer controle jouw hond over zichzelf heeft, hoe meer zijn zelfvertrouwen zal groeien en hoe minder impulsief hij later zal reageren op nieuwe of verontrustende prikkels. Wordt jouw hond nieuwsgierig en maakt hij stapjes richting in het object? Dan mag je hem best laten weten wat een knappe hond hij is. Maar jouw hond bepaalt hoe ver hij gaat en hoeveel informatie hij op wil/kan doen.
En is dit goed gegaan? Ga lekker op huis aan. Dit was weer meer dan voldoende voor deze dag. 🙂
Dus socialiseren is NIET je hond overal mee naartoe slepen en hem in het diepe gooien.
Want de reden dat mensen hun hond vol goede moed gaan socialiseren, is om te voorkomen dat hij op latere leeftijd angst of agressie ontwikkelt. Maar op een verkeerde manier aan de slag gaan met socialiseren en je hond compleet overspoelen kan er voor zorgen dat jouw hond die angst of agressie juist WEL ontwikkelt. Het vergt een goede begeleiding en het is een proces waar de tijd voor genomen moet worden. Veel tijd, op het tempo van de pup. Inzicht en feeling van jouw kant zijn in dit proces heel belangrijk.
Check ook dit artikel eens waarom het totaal averechts uit kan pakken als je je hond “met zoveel mogelijk honden kennis laat maken” zonder hier bewust over na te denken.
Is dit nu niet helemaal goed gegaan als je terugdenkt? Het is nooit te laat om het alsnog op deze manier aan te gaan pakken. Merk jij dat jouw hond heel snel in de actie schiet en heftig reageert op prikkels? Doe letterlijk een flink aantal stappen terug en ga er eens op deze manier mee aan de slag. Zorg voor voldoende afstand en ga samen met je hond de wereld rustig bekijken. Zie wat het effect is op je hond.
Ik wens je heel veel opvoedplezier en opvoedwijsheid toe.
Heb je mijn do-it-yourself online cursussen al gespot? Deze drie cursussen hebben reeds duizenden eigenaren en hun viervoeters mogen helpen. Heb jij een hond uit het buitenland, een hond die heel snel overprikkeld is of een hond met verlatingsangst? Check deze drie pareltjes dan zeker! Alle informatie over de online cursussen vind je op deze pagina. Enjoy! ✨
Deze tekst is geschreven door Hondengedragscoach Nina van Tilbeurgh. Het overnemen van dit stuk zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
Recente reacties